به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه معاصر، سوره شعراء/ آیه ۶۳: «فَأَوْحَیْنَا إِلَىٰ مُوسَىٰ أَنِ اضْرِبْ بِعَصَاکَ الْبَحْرَ ۖ فَانْفَلَقَ فَکَانَ کُلُّ فِرْقٍ کَالطَّوْدِ الْعَظِیمِ»

در قرآن مجید، بارها این مطلب تکرار شده است که حضرت موسى (ع)، بنى اسرائیل را به فرمان خدا از «بحر» عبور دارد و در چند مورد تعبیر به «یم» شده است. اکنون سخن در این است که منظور از بحر و یم در اینجا چیست؟ آیا اشاره به رود پهناور و عظیم نیل است که تمام آبادى سرزمین مصر از آن سرچشمه مى گرفته یا اشاره به دریاى احمر (و به تعبیر دیگر بحر قلزم) است.

از تورات کنونى و همچنین کلمات بعضى از مفسران چنین برمى آید که اشاره به دریاى احمر است، ولى قرائنى در دست داریم که نشان مى دهد منظور همان نهر عظیم نیل است زیرا بحر در لغت – چنانکه راغب در مفردات مى گوید – در اصل به معنى آب فراوان و وسیع است و یم نیز همین معنى را مى رساند. بنابراین اطلاق این دو کلمه بر نیل هیچ مانعى ندارد. اما قرائنى که این نظر را تایید مى کند:
۱ – محل سکونت فراعنه که مرکز آباد شهرهاى مصر بوده حتما نقطه اى بوده است که با رود نیل فاصله زیادى نداشته و اگر معیار را محل فعلى اهرام یا حوالى آن بگیریم بنى اسرائیل ناچار بودند براى رسیدن به سرزمین مقدس، نخست از نیل عبور کنند زیرا این منطقه در غرب نیل واقع شده و براى رسیدن به سرزمین مقدس باید آنها به سوى شرق بروند (دقت کنید).
۲ – فاصله مناطق آباد مصر که طبعا در نزدیکى نیل است با دریاى احمر به قدرى است که بسیار بعید به نظر مى رسد بنى اسرائیل بتوانند آنرا در یک شب و یا نصف یک شب طى کنند (از آیات گذشته این مطلب روشن شد که آنها شبانه سرزمین فراعنه را پشت سر گذاشتند و قاعدتا در دل شب این کار را کردند و لشکر فرعون نیز به هنگام طلوع آفتاب به آنها رسیدند).
۳ – براى گذشتن از سرزمین مصر و رسیدن به اراضى مقدس نیازى نیست که از دریاى احمر بگذرند، چرا که قبل از حفر کانال سوئز باریکه خشک قابل ملاحظه اى در آنجا وجود داشته است، مگر اینکه دست به دامن این فرضیه بزنیم که در زمان هاى بسیار قدیم دریاى احمر با دریاى مدیترانه متصل بوده و در اینجا خشکى وجود نداشته است و این فرضیه به هیچ وجه ثابت نیست.
۴ – قرآن در داستان افکندن موسى به آب تعبیر به یم کرده است (طه/ ۳۹) و چنانکه گفتیم در مورد غرق فرعونیان نیز تعبیر به یم کرده است و با توجه به اینکه هر دو در یک داستان و حتى در یک سوره (سوره طه ) است و هر دو بطور مطلق نقل شده به نظر مى رسد که هر دو یکى باشد. و با توجه به اینکه مادر موسى قطعا او را به دریا نیفکند بلکه طبق تواریخ و همچنین قرائن عادى به نیل سپرد، بنابراین معلوم مى شود غرق فرعونیان در نیل بوده است.