به گزارش اندیشه معاصر؛ وقتی سی دی های فیلم ها وارد سوپرمارکت ها شد و از آنجا به سبد خانوارها راه پیدا کرد و منبع درآمدی برای سازندگان آنها شد،فیلمسازان تصمیم گرفتند تا سریال هایی مختص شبکه نمایش خانگی بسازند. مهران مدیری در این عرصه پیشگام شد و مجموعه«قهوه تلخ»را وارد بازار کرد و با گذاشتن کد جایزه بر روی سی دی ها سعی کرد تا مردم را از خرید سی دی های قاچاق منصرف کند. بعدها مدیری با ساخت سریال هایی چون«ویلای من»و « شوخی کردم» باز هم این تجربه را تکرار کرد. این سریال ها با محتوای طنز به نقد فضای اجتماعی و سیاسی جامعه می پرداختند اما هم در روایت و هم حتی پوشش بازیگران همان خط قرمزهای صداوسیما را رعایت میکردند.در کنار این آثار، سریال بی سرانجام و مبهم«قلب یخی» در فصل اول خود سوژه جنجالی فراماسونری و قاچاق دختران از طریق مدلینگ را مطرح کرد،محتوایی که شاید آن زمان ظرفیت پخش از طریق تلویزیون را نداشت اما با وجود بازبودن فضا در نمایش خانگی سازندگان آن در ساخت سریالی موفق و تاثیرگذار باز ماندند.در ادامه سریال«شاهگوش»و سپس «ابله»وارد این شبکه شدند. در این سریال ها با زبان طنز و این بار بی پرواتر مسائل اجتماعی و سیاسی جامعه به نقد کشیده شد.

دسته دیگر سریال های شبکه نمایش خانگی، مسابقات بین بازیگران و چهره های شناخته شده و مشهور عرصه هنر و سینما بودند؛«شام ایرانی»،«رالی ایرانی» و«سیزده شمالی»از این جمله اند.این سریال ها از آنجا که وارد زندگی خصوصی هنرمندان می شدند برای برخی مخاطبان جذاب بودند.در این سالها باید با قطعیت گفت محبوب ترین سریال شبکه نمایش خانگی سریال عاشقانه«شهرزاد»بود.این سریال با داستان جذاب و پرفراز و نشیب خود و استفاده از بازیگران قدرتمند توانست به فروش خوبی دست یابد.تا اینجا تمامی سریال های نمایش خانگی به صورت دی وی دی عرضه می شدند و شاید نظارت بر محتوای آنها توسط وزارت ارشاد بیشتر بود.گرچه در این برهه نیز سریال«ممنوعه»بسیاری از خط قرمزهای عرفی،اخلاقی و شرعی را نادیده گرفت و حتی  سانسور بخش هایی از آن نیز نتوانست از شدت بی پروایی آن در بیان موضوعات جنسی کم کند و یا سریال«عاشقانه»که هیچ تناسب و سنخیتی با فرهنگ جامعه ایرانی نداشت و گویی شخصیت هایش در ناکجاآباد زندگی می کردند.

در بهمن ماه ۱۳۹۷سریال «نهنگ آبی»به عنوان نخستین سریال اختصاصی از پلتفرم فیلیمو پخش شد.در فروردین ۹۸ پلتفرم نماوا سریال«سال های دور از خانه»را به عنوان نخستین سریال اختصاصی عرضه کرد. به تدریج و به ویژه در سال ۹۹ رقابت بین این دو پلتفرم داخلی بر سر پخش سریال های اختصاصی نمایش خانگی به صورت آنلاین شدت گرفت.

سریال هایی که بعضا به دلیل نبود نظارت با نام سریال نمایش خانگی به راحتی مرزهای اخلاقی،عرفی و حتی شرعی را رد میکنند؛چه از لحاظ محتوا و داستان و چه از لحاظ سبک پوشش و گریم بازیگران تا جاییکه این سریال ها به محلی برای استفاده ابزاری از زنان در جذب مخاطب تبدیل شده اند.سریال هایی چون«دل»و«مانکن»از این جمله اند.سریال هایی که با نمایش عشق های مثلثی و نامتعارف از یک سو گوی رقابت را از سریال های ترکیه ای ربوده اند و از سوی دیگر با نمایش زندگی فوق لاکچری شخصیت های داستان در این اوضاع وانفسای اقتصادی مخاطب را به مرز حسرت و چه بسا افسردگی می رسانند و با این عملکرد تیشه به ریشه های فرهنگی جامعه ایرانی زدند.

سال پیش هردو پلتفرم سریال چالش بر انگیز«آقا زاده»را پخش کردند.سازندگان این سریال که در عرصه تلویزیون نیز پرکار هستند قطعا برای نمایش بی پرواتر موضوعات سیاسی جامعه و فرار از تیغ سانسور برخی مدیران به ظاهر مصلحت اندیش رسانه ملی، شبکه نمایش خانگی را انتخاب کردند که البته تاحدی دربیان موضوعات سیاسی روز،نمایش مسئولان فاسد در سیستم حکومتی و نمایش قدرت نیروهای اطلاعاتی موفق عمل کردند و شاید بتوان گفت«آقا زاده» تنها سریال شبکه نمایش خانگی منطبق با ارزش های جامعه در سال های اخیر بوده است.

گفتنی است درست مشخص نیست نظارت بر تولیدات شبکه نمایش خانگی وظیفه کدام نهاد و سازمان است و در این بحبوحه کشمکش میان وزارت فرهنگ و ارشاد و سازمان صدا و سیما بر سر صدور مجور این سریال ها و نظارت برآنها،از اواخر سال گذشته شاهد افزایش عجیب و غریب پخش سریال های نمایش خانگی از نماوا و فیلیمو هستیم.

هم اکنون سریال های«ملکه گدایان»،«سیاوش»،«قورباغه»،«میخواهم زنده بمانم»،«گیسو»،«دراکولا» و «مردم معمولی»و تاک شوی«همرفیق»در حال پخش از شبکه نمایش خانگی هستند.سریال هایی که عملا فاقد محتوای ارزشمند و منطبق با عرف و اخلاق و شرع جامعه ایرانی می باشند.

نگارنده در مطالب بعدی به نقد مختصراین سریال ها خواهد پرداخت تا تصویر روشنی از اوضاع نابه سامان شبکه نمایش خانگی برای خوانندگان روشن شود.

*نفیسه ترابنده