چهل و سومین جشنواره فجر؛ سیمرغ‌ها پریدند، حاشیه‌ها ماندند!

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه معاصر، جشنواره چهل و سوم هم با تمام نقاط قوت و ضعف به کار خود پایان داد و برندگان سیمرغ های خود را به خانه بردند. دبیر چهل و سومین جشنواره فجر منوچهر شاهسواری از تهیه کنندگان قدیمی سینما است. او از ابتدای جشنواره سعی داشت تا با نگاهی بی طرف این دوره از جشنواره را برگزار کند.

هیئت انتخاب در این دوره متشکل از این افراد بود: رعنا آزادی ور(بازیگر)، منیر قیدی(نویسنده و کارگردان)، سعید سهیلی(نویسنده و کارگردان و نهیه کننده)، حسین کرمی(مدیر فرهنگی)، آرش خوشخو( منتقد)، محمدرضا مصباح(تهیه کننده) و محمود گبرلو(کارشناس رسانه و منتقد)

انتخاب این مجموعه در کنار هم نشان دهنده نفوذ کمتر دولت در این جشنواره و حضور و تاثیر هرچه بیشتر هنرمندان است. در جشنواره های گذشته معمولا دو یا سه نفر از مدیران فرهنگی در هیئت انتخاب حضور داشتند تا متناسب ترین گزینه ها را برای ویترین سینمای ایران انتخاب کنند. به همین علت هم، همیشه این اعتراض وجود داشت که نفوذ مدیران و تصمیم هایشان بر سینما سایه انداخته است.

هیئت انتخاب ۳۳ فیلم سینمایی و ۴ انیمیشن بلند را از بین آثار فرستاده شده به جشنواره برای حضور در بخش مسابقه انتخاب کرد تا با هم برای گرفتن سیمرغ ها بجنگند و سرانجام پس از ده روز اکران، در سالروز پیروزی انقلاب اسلامی، اختتامیه جشنواره فجر با اجرای محمدرضا شهیدی فر برگزار شد و سیمرغ ها بر شانه صاحبانشان آرام گرفتند.

هیئت داوران بخش مسابقه سینمای ایران این افراد بودند: کمال تبریزی، بهرام رادان، علیرضا رئیسیان، علیرضا زرین دست، عزت الله ضرغامی و  مستانه مهاجر که بهرام رادان از این جمع انصراف داد.

اسامی برندگان در هر بخش به شرح زیر است:

سیمرغ بلورین بهترین فیلم «زیبا صدایم کن» به تهیه‌کنندگی سید مازیار هاشمی

سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی حمید زرگرنژاد برای «شمال از جنوب غربی»

سیمرغ بلورین بهترین  کارگردانی اول محمود کریمی برای «بچه‌ی مردم»

سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه محمود کریمی و فائزه یارمحمدی برای «بچه‌ی مردم»

سیمرغ بلورین بهترین نقش اول زن فریبا نادری برای «شوهر ستاره»

سیمرغ بلورین بهترین نقش اول مرد مصطفی زمانی برای «شمال از جنوب غربی» و دیپلم افتخار نوید پورفرج برای گوزن های اتوبان

سیمرغ بلورین بهترین نقش مکمل زن لیندا کیانی برای «۱۹۶۸»

سیمرغ بلورین بهترین نقش مکمل مرد فرهاد آئیش برای «موسی کلیم‌الله» و دیپلم افتخار عنایت بخش برای فیلم شاه نقش

سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری علی محمد قاسمی برای «شمال از جنوب غربی»  و دیپلم افتخار میلاد پرتوی برای فیلم بچه مردم

سیمرغ بلورین بهترین تدوین عماد خدابخش برای «بچه‌ی مردم»

سیمرغ بلورین بهترین موسیقی متنکارن همایونفر برای «اسفند»

سیمرغ بلورین بهترین صدا میثم یاردیلو و حسین قورچیان برای «گوزن‌های اتوبان»

سیمرغ بلورین طراحی صحنه کیوان مقدم برای «موسی کلیم‌الله»

سیمرغ بلورین بهترین طراحی لباس آذر محمدی برای «موسی کلیم‌الله»

سیمرغ بلورین بهترین چهره پردازی شهرام خلج برای «موسی کلیم‌الله»

سیمرغ بلورین جلوه‌های ویژه‌ی میدانی حمید رسولیان برای «صیاد»

سیمرغ بلورین بهترین جلوه‌های ویژه‌ی بصری امیر ولی‌خانی برای «صیاد»

سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول «رها» به تهیه‌کنندگی سعید خانی

سیمرغ بلورین بهترین دستاورد فنی علیرضا واعظ برای «موسی کلیم الله»

سیمرغ بلورین بهترین پویانمایی محمد امین همدانی برای «پسردلفینی۲»

سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران به «پسردلفینی ۲» به تهیه‌کنندگی محمد امین همدانی، «پیشمرگ» به تهیه‌کنندگی آرش زینال خیری رسید. خدای جنگ، زیبا صدایم کن، بچه مردم، موسی کلیم الله، رها و ناتور دشت نیز از برگزیدگان آرای مردمی بودند.

جایزه بهترین فیلم از نگاه ملی ویژه سردار شهید قاسم سلیمانی به سعید سعدی برای خدای جنگ و مهدی فرجی برای ناتور دشت رسید.

همانطور که از نتایج مشخص است، سه فیلم موسی کلیم الله با ۵ سیمرغ، بچه مردم با ۳ سیمرغ  و شمال از جنوب غربی با ۳ سیمرغ، برنده بیشترین تعداد سیمرغ در بخش های مختلف شدند.

بچه مردم؛ روایتی از جنس زندگی، لبخند و اشک

تفاوت های جشنواره چهل و سوم فجر

جشنواره  امسال به نسبت جشنواره فجر سال های گذشته تفاوت هایی داشت. البته بخشی از این تفاوت ها به تبع روحیات و سلایق دبیرهای جشنواره است.

بازگشت هنرمندان پرآوازه ای چون ابراهیم حاتمی کیا و رسول صدر عاملی تب جشنواره امسال را داغ تر کرده بود

بالاخره پس از چند سال درگیری و چالش با موضوع اعلام بهترین فیلم از نگاه مردم، امسال با راهکاری جدید آرای مردمی اخذ و بر مبنای آن سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه مردم اهدا شد.

امسال هیچ بلیطی در باجه ها فروخته نشد و بلیط ها همه به صورت اینترنتی به فروش رسیدند.

روال رای گیری اینگونه بود که در حین پخش فیلم پیامکی حاوی اطلاعات سایت جشنواره و کد فیلم در حال پخش برای شماره ای که با آن بلیط خریداری شده بود ارسال می شد و بیننده تا دو ساعت بعد از اتمام فیلم فرصت داشت که رای خود را در سامانه ثبت کند.

با توجه به اینکه هیچ بلیطی در باجه های سینما فروخته نشد، می توان این شیوه رای گیری را به نسبت قابل اعتماد و بدون خطا در نظر گرفت.

معمولا پیش فروش بلیط های جشنواره حدود پنج روز قبل از آغاز افتتاحیه انجام می شد اما در جشنواره چهل و سوم روز دهم بهمن ماه تنها دو روز پیش از شروع جشنواره، پیش فروش بلیط ها در چهار سایتِ از پیش اعلام شده شروع شد.

تعداد فیلم ها در بخش مسابقه، چندباری تغییر کرده و ساختار حضور فیلم ها در بعضی سال ها متفاوت بوده است، به عنوان مثال در یک سال، فیلم ها در دو بخش فیلم های اول و سودای سیمرغ اکران می شدند و مسابقه کارگردانانِ فیلم اولی، بین خودشان برگزار می شد. در بعضی سال ها تعداد فیلم ها کمتر از ۳۰ عدد بوده و بعضی سال ها بیشتر. امسال ۳۳ فیلم و ۴ انیمیشن در بخش مسابقه حضور داشتند و به دلیل همین تعداد زیاد فیلم ها، داوران در بخش های بازیگر نقش اول مرد، بازیگر نقش اول زن، بهترین فیلم، به جای پنج نامزد، شش یا هفت نامزد را برگزیدند.

امسال تعداد فیلم های ژانر دفاع مقدس، در جشنواره چشمگیر بود. ۵ فیلم به طور مستقیم به جنگ مربوط بودند و دو فیلم هم به طور غیر مستقیم و جالب تر اینکه این فیلم های جنگی، پرتره بودند و برشی از زندگی یک شخصیت را به تصویر کشیده بودند.. صیاد در مورد شهید صیاد شیرازی، اشک هور و اسفند درباره شهید علی هاشمی، پیشمرگ درمورد شهید سعید قهاری سعید

یکی دیگر از نکات بارز جشنواره چهل و سوم دستاوردهای فنی آن است که بخش اعظمی از آن به واسطه فیلم موسی کلیم الله رخ داده است. همچنین انیمیشن موفق پسر دلفینی نیز با به روز ترین تکنیک ها ساخته شده است. یقینا ورود این صنعت به ایران می تواند  سرمنشا اتفاقات مبارکی در آینده باشد.

موسی کلیم‌ الله به وقت طلوع؛ روایت جسورانه حاتمی‌ کیا میان سنگ واقعیت و شیشه باور

حواشی جشنواره چهل و سوم فجر

معمولا هر رویدادی، به خصوص رویدادهای هنری، حاشیه های به همراه دارد. از حاشیه های چهل و سومین جشنواره فیلم فجر، فیلم های پخش شده در اکران ویژه(خارج از مسابقه) بود. فیلم غریزه ساخته سیاوش اسدی و فیلم پیر پسر ساخته اکتای براهنی توجه عده زیادی از مخاطبان و اهل رسانه را به خود جلب کردند. پیر پسر به کارگردانی اکتای براهنی و تهیه کنندگی بابک حمیدیان در سال ۱۴۰۰ ساخته شده است، اما نتوانست پروانه نمایش بگیرد. این فیلم در جشنواره بین المللی فیلم روتردام و همینطور جشنواره فیلم گالوی، برنده بهترین فیلم شد. حسن پورشیرازی نیز در جشنواره ترانسیلوانیا جایزه بهترین بازیگر مرد را گرفت. محمود گبرلو یکی از اعضای هیئت انتخاب درباره حذف این فیلم ضمن ابراز تاسف به داشتن منع قانونی اشاره کرده است. گویا حضور فیلمی که قبلا جایزه گرفته در جشنواره فیلم فجر جایز نیست. در مورد غریزه هم همین مسئله وجود داشت. غریزه ساخته شهرام اسدی که در سال ۱۴۰۰ به اتمام رسید به دلیل وجود بعضی صحنه ها نتوانست در جشنواره چهل و یکم حضور پیدا کند و توانست برای سال ۱۴۰۳ پروانه نمایش بگیرد اما باز هم از حضور در بین رقابت کنندگان برای دستیابی به سیمرغ جا ماند.

همچنین اکران ویژه رگ های آبی ساخته جهانگیر کوثری که شمایی بی اصالت و ناموزون از زندگی فروغ فرخ زاد است، موجب ناراحتی منتقدین و اصحاب رسانه شد.

از دیگر حواشی جشنواره چهل و سوم، لغو اکران فیلم قاتل و وحشی ساخته حمید نعمت الله است که در سال ۹۹ ساخته شده. این فیلم تا کنون موفق به دریافت مجوز برای حضور در جشنواره فیلم فجر نشده است. امسال نیز با اینکه قرار بود قاتل و وحشی به مانند پیر پسر و غریزه در سانس ویژه ای اکران شود، اما این وعده محقق نشد . گفته می شود حضور بازیگر زن با موی تراشیده دلیل عدم دریافت مجوز است.

حضور شمال از جنوب غربی، در بخش فیلمنامه و عدم توجه به دو  فیلم خدای جنگ و رها در بین نامزدها تعجب منتقدین را برانگیخت.

شمال از جنوب غربی؛ تحلیل یک اثر تاریخی و پرتنش درباره عملیات منافقین

حضور دو فیلم با موضوع شهید علی هاشمی (اشک هور و اسفند) در نوع خود جالب توجه بود و همچنین حضور دو فیلم بازی خونی و شمال از جنوب غربی در مورد واقعه آمل و منافقین هم از نکات خاص این جشنواره بود.

اسفند؛ روایتی درخشان از فرماندهی که نامش ۲۲ سال ممنوع بود

جشنواره فجر شبیه هیچ یک از جشنواره های فیلم خارج از کشور نیست و مناسبات خاص خود را دارد.

به هر ترتیب چهل و سومین جشنواره فیلم فجر هم به پایان رسید. امید است این جشنواره که از ابتدا با هدف نمایش آثار برگزیده ایران اسلامی، پا گرفته، سال به سال پر محتواتر و جذاب تر از گذشته به راه خود ادامه داده و همواره موجب انگیزه هنرمندان و استعدادهای جوان و خوش فکر باشد.

*مریم معیری/ کارشناس ارشد ادبیات و فعال فرهنگی

پایان/*

اندیشه معاصر را در ایتا، روبیکا، پیام رسان بله و تلگرام دنبال کنید.