اعتیاد | آیا به تلفن‌ های هوشمند خود وابسته‌ ایم؟ / چگونه استفاده از فناوری برای ما مشکل ساز می شود؟ + رمز عبور ذهنی در اعتیاد به فناوری

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه معاصر، جواد آل حبیب- آیا به تلفن‌های هوشمند خود وابسته‌ایم؟ فناوری زندگی ما را به‌طور قابل توجهی بهتر کرده است، اما زیاده‌روی در هر چیزی می‌تواند آسیب‌زا باشد. وابستگی دیجیتال به معنای استفاده افراطی از فناوری است؛ از بازی‌های آنلاین و شرط‌بندی اینترنتی گرفته تا اعتیاد به تلفن‌های هوشمند. متخصصان سلامت روان همین حالا هم در حال درمان مشکلات ناشی از استفاده بیش از حد از فناوری هستند.

بررسی استفاده مشکل‌ ساز از فناوری

اخیراً با خودم فکر می‌کردم که آیا ممکن است به اپلیکیشن‌های ارتباطی، خرید، بازی‌ها و شبکه‌های اجتماعی تلفن همراهم معتاد شده باشم؟ این فکر وقتی به ذهنم رسید که گوشی‌ام را گم کرده بودم. ابتدا فکر کردم مشکلی پیش نمی‌آید و بدون آن هم می‌توانم کارم را انجام دهم، پس لپ‌تاپم را روشن کردم تا کار کنم. اما بلافاصله متوجه شدم بسیاری از برنامه‌هایی که می‌خواستم استفاده کنم به تأیید پیامکی نیاز دارند و بدون گوشی، هیچ کدی برایم ارسال نمی‌شود: «کد شما: XXXX. لطفاً آن را به کسی نگویید.» خلاصه، کارم گیر افتاد. با خودم گفتم شاید این نشانه‌ای است برای یک استراحت از دنیای دیجیتال. پس نشستم، قهوه‌ای ریختم و مجله‌ای برداشتم.

با این حال، بارها و بارها ناخودآگاه دستم به سمت گوشی گمشده‌ام رفت. معمولاً از آن برای پخش موسیقی استفاده می‌کنم، ولی امروز خبری نبود. کمی بعد، دوباره دستم را دراز کردم تا پیام‌هایم را چک کنم. تعجب کردم که چقدر عادت کرده‌ام نوتیفیکیشن‌ها را چک کنم، تماس بگیرم یا پیام بفرستم، یا بی‌هدف در اخبار، وضعیت آب‌وهوا و شبکه‌های اجتماعی بچرخم. گم‌شدن گوشی باعث شد متوجه شوم که استفاده روزانه و عادتی من از آن چقدر زیاد شده. بدون آن احساس قطع ارتباط می‌کردم و نمی‌توانستم کارهای روزمره‌ام را انجام دهم. این اتفاق به‌خوبی وابستگی‌ام را نشان داد. آیا این چیزی فراتر از یک عادت ساده بود؟ یعنی واقعاً به گوشی‌ام معتاد شده بودم؟

بیش از ۹۵ درصد بزرگ‌سالان در آمریکا از تلفن‌های هوشمند استفاده می‌کنند و این وسیله برای بسیاری از ما دروازه‌ای به دنیای اینترنت است. «اعتیاد» به معنای وابستگی روانی یا جسمی به یک ماده یا رفتار است، به‌گونه‌ای که فرد بدون آن دچار ناراحتی یا اختلال شود. البته هنوز عادت‌های دیجیتال به‌عنوان اختلال اعتیاد شناخته نمی‌شوند، چرا که روان‌شناسان همچنان در حال بررسی آن‌ها هستند. واژه «وابستگی دیجیتال» اصطلاحی نسبتاً جدید است که به استفاده بیش از حد و مشکل‌ساز از فناوری اشاره دارد، مانند اختلال بازی اینترنتی، استفاده وسواسی از شبکه‌های اجتماعی یا حتی صرفاً وقت‌گذرانی زیاد با صفحه‌نمایش‌ها. «اختلال بازی اینترنتی» به‌تازگی به DSM-5-TR (راهنمای تشخیصی اختلالات روانی) به‌عنوان شرایطی نیازمند مطالعه بیشتر اضافه شده است. گرچه هنوز به تحقیقات بیشتری نیاز است، متخصصان سلامت روان همین حالا هم افراد وابسته به فناوری را با روش‌های مختلف درمان می‌کنند.

اعتیاد | آیا به تلفن‌ های هوشمند خود وابسته‌ ایم؟ / چگونه استفاده از فناوری برای ما مشکل ساز می شود؟ + رمز عبور ذهنی در اعتیاد به فناوریاعتیاد | آیا به تلفن‌ های هوشمند خود وابسته‌ ایم؟ / چگونه استفاده از فناوری برای ما مشکل ساز می شود؟ + رمز عبور ذهنی در اعتیاد به فناوری

استفاده بیش‌ازحد از دستگاه‌های دیجیتال ممکن است برای بزرگ‌سالان مضر باشد، اما برای کودکان و نوجوانان می‌تواند تأثیرات بسیار بدتری داشته باشد. تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده زیاد از صفحه‌نمایش‌ها ممکن است به ساختار مغز و عملکرد ذهنی جوانان آسیب بزند. تأثیرات منفی روانی وابستگی دیجیتال شامل افسردگی، اضطراب، اختلال خواب، کاهش تمرکز و مشکلات ارتباطی است. حتی ممکن است آسیب‌های فیزیکی مانند دردهای دست و صدمات ناشی از حرکات تکراری ایجاد کند.

طبق برخی تخمین‌ها، تا ۲۵ درصد جمعیت جهان به نوعی دچار استفاده بیش‌ازحد یا وابستگی دیجیتال هستند. همان‌طور که افراد وابسته به الکل، سیگار یا مواد مخدر هنگام ترک دچار علائم ترک می‌شوند، افراد وابسته به فناوری نیز ممکن است رفتارهایی مشابه نشان دهند. تحقیقات نشان می‌دهند که استفاده افراطی از فناوری مسیرهای عصبی مشابهی با اعتیاد به مواد را فعال می‌کند، به‌ویژه در بخش‌هایی از مغز که با لذت و پاداش مرتبط هستند. هر چیزی که نوعی «لذت» یا هیجان آنی ایجاد کند، مثل گشت‌وگذار در شبکه‌های اجتماعی، پورنوگرافی آنلاین، بازی یا شرط‌بندی اینترنتی، یا حتی صرفاً استفاده مداوم از گوشی هوشمند، می‌تواند باعث وابستگی شود. همین احساس عمومی از «زیاده‌روی» در استفاده از دستگاه‌ها باعث به‌وجود آمدن جنبشی برای «قطع اتصال دیجیتال» شده است. بسیاری از افراد در تلاش‌اند تا با کاهش زمان استفاده از صفحه‌نمایش، سلامت روانی خود را بهبود دهند.

فناوری زندگی ما را بهتر کرده، اما زیاده‌روی در هر چیزی آسیب‌زاست. تصمیم‌گیری درباره‌ی میزان استفاده از فناوری، انتخابی شخصی است. اولین قدم برای جلوگیری از وابستگی دیجیتال، آگاهی از عادت‌های خود و پذیرش این واقعیت است که ممکن است مشکلی وجود داشته باشد. اگر احساس می‌کنید «وابسته» شده‌اید، به‌تدریج راه‌هایی برای کم‌کردن استفاده از دستگاه‌های دیجیتال پیدا کنید. مثلاً برای گوشی هوشمند، گاهی آن را خاموش کنید، برای خود «مرخصی دیجیتال» بگذارید، یا از اپلیکیشن‌هایی استفاده کنید که زمان استفاده را محدود می‌کنند. به‌جای غرق‌شدن در فضای دیجیتال، فعالیت‌های اجتماعی جایگزین انجام دهید. بیرون بروید، با افراد روبه‌رو ملاقات کنید، هوای تازه تنفس کنید و از طبیعت لذت ببرید.

رمز عبور ذهنی:

«گوشی را کنار بگذار. به چمن دست بزن.»

پایان/*

اندیشه معاصر را در ایتا، روبیکا، پیام رسان بله و تلگرام دنبال کنید.