به گزارش خبرنگار مهر، کوروش کمالی سروستانی، ظهر چهارشنبه در مراسم جشن انتشار کتاب نفیس کلیات سعدی گفت: شیراز زادگاه اندیشه‌های شاعرانه و خلوتگاه هنرمندان عارف و عابدی است که در طول تاریخ تحولات هنرهای ایرانی، همه‌گاه، خلاقیت هنری‌شان، شور و شیدایی آفریده است.
وی ادامه داد: هنرمندان شیرازی با ذهنی آفرینشگر و سرشار از شعر و عرفان، بر آن بوده‌اند که در پیوند میان شعر و نثر فارسی با خوشنویسی و تذهیب و نگارگری و تجلید، طرحی نو در اندازند و آثار «مکتب ادبی شیراز» را با زیبایی‌های چشم‌نواز «مکتب هنری شیراز» بیارایند.
مدیر مرکز سعدی شناسی تصریح کرد: از قرن هشتم تا چهاردهم هجری قمری، شهر شیراز یکی از مراکز اصلی تدوین کتاب‌های دست نگاشت به‌شمار آمده است. برخی از آثاری که در شیراز کتابت شده و نگارگران و مُذّهبان، زیبایی آن را صدچندان افزوده‌اند، از جهت کیفیت و سبک و سیاق، با نمونه‌های برجسته متعلق به تبریز و هرات، پهلو می‌زند اگرچه؛ ویژگی‌های کتاب‌آرایی مکتب شیراز در این آثار نیز نمایان و درخشان است.
وی ادامه داد: شیراز در قرون متمادی، به‌واسطه حضور خاندان‌هایی فرهنگور و هنرمند که حافظ این هنر دیرین در میان چندین نسل خود بوده‌اند، نام‌آور و شهیر بوده است؛ چونان خانوادۀ میرزا یوسف مُذّهب باشی که با همیاری فرزندان خود، میرزا محمود و میرزا اسدالله (مُذّهب)، میرزاعلی‌نقی و میرزا فضل‌الله (خوشنویس) و میرزا محمدحسین و میرزا محمدرضا (مجلدگر)، کارگاه هنر کتاب‌آرایی خود را با آفرینش آثار ارزشمند در دوران قاجاریه ماندگار ساخته‌اند کلیات سعدی، که هم اینک بر اساس نسخه کتابخانه ملک (۳۹۱ عزت ملک) به زیور طبع آراسته شده، یکی از درخشان و ماندگار این خاندان است که پس از درگذشت میرزا یوسف مُذّهب باشی به سرپرستی فرزند ارشدش، میرزا محمود مُذّهب باشی، سامان یافته است.
مدیر دانشنامه فارس افزود: در فرازی از انجامه این نسخه پربها، که درونمایه آن آفریده ماندگار سعدی شیرازی است، خاطرنشان شده که: «میرزاحبیب‌الله خان سالارالسلطان (پسر محمدخان قوام‌الملک ۱۲۸۶ ۱۳۳۴ قمری) بیگلربیگی مملکت فارس… که تشویق اهل کمال را طالب است و به تکلم ایشان راغب، به این بندۀ قلیل‌البضاعه، علی‌نقی الشریف‌الشیرازی، ابن میرزایوسف، فرمان داد تا بنیاد استنساخ این نامه نامی و نسخه گرامی بنمایم» و بدین قرار، به سال ۱۳۲۴ هجری قمری، میرزا محمود مُذّهب باشی به تذهیب و تزئین و تکمیل این اثر پرداخت.
وی در مورد آفرینندگان این شاهکار نفیس در دوره قاجاریه گفت: کاتب این اثر، میرزاعلی‌نقی شیرازی معروف به کاتب همایون است که به اشارت فرصت‌الدوله شیرازی «در خط نستعلیق، وحید زمان و فرید اوان بود شیوه شیرینی اختیار کرده و آن را به پایه اعلی و درجه قصوی رسانده بود». کوتاه کردن محور عمودی خط، فاصله‌گذاری سنجیده و دقیق بین حروف و کلمات، کاربرد هوشمندانه حسن تشکیل و حسن وضع در سطر نویسی و صفحه‌آرایی، از شیوه‌های خاص او بود که موجب شد کتابت‌های او دارای ریتمی یکدست و چشم‌نواز گردد.
کمالی سروستانی یادآور شد: تذهیب و تزئین کتاب نیز برآمده از خامه هنرمندانه میرزا محمود مُذّهب باشی، برادر مهتر اوست که با دقت در انتخاب اندازه کتاب، محاسبه زیبا شناسانۀ اندازه حاشیه کتاب برای جدول‌کشی، تذهیب و کمنداندازی، استفاده از رنگ‌های درخشان و شاد، اجرای قلم‌گیری ظریف و دقیق و یکدستی و هماهنگی سطح اثر، به لحاظ پراکندگی و جانمایی تزئینات، حض بصری و شوری دلنشین به بیننده بخشیده است.
مدیر مرکز سعدی شناسی تصریح کرد: آرایه‌های کتاب، گاه هم قدر و قدرت کلمات سعدی است و نشان دهندۀ کوششی از سر عشق برای ارج‌گذاری به‌سخنان عاشقانه و حکیمانه سعدی شیرازی. وی افزود: انتشار این کلیات که از نظر چاپ جز نفایس صنعت چاپ ایران است، مدیون هنرمندی استاد مجید فداییان و همکارانشان؛ مانی نورایی و بهرنگ موحد است.
