به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه معاصر،دیدن حال و هوای تاریخ معاصر هر کشوری در آثار نمایشی، به طور قطع و یقین برای هر قشر سنی می تواند جذابیت خاصی داشته باشد. حال این قشر می توانند میانسال  وسال خرده ها باشند یا می توانند دهه ۸۰ و ۹۰  ای هایی باشند که شاید جز درس های کتب درسی هیچ از تاریخ معاصرشان ندانند. برای همین است که اغلب سازندگان و سریال و فیلم سازان یکی از رسالت های هنری و ملی خود را در تولید اینگونه آثار می دانند.

بر همین اساس در سلسله گزارش هایی به مناسبت فرارسیدن یوم الله فجر و پیروزی انقلاب اسلامی ایران به بازخوانی سریال های موفق و شاخص دهه فجری می پردازیم که در سالهای قبل از شبکه های مختلف و سراسری تلویزیون پخش شده است.

سریال «معمای شاه» به نویسندگی و کارگردانی محمدرضا ورزی و تهیه کنندگی علی لدنی، سریالی است که بیش از همه به جزئیات زندگی شخصی و کاری دوران قبل از انقلاب یعنی از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۵۷ در ایران می پردازد که اوج حکومت پهلوی ها در ایران بود. این سریال در ۹۵ قسمت در سال ۹۴ از شبکه یک سیما پخش شد.

** ساخت سریالی با ۷۰ میلیارد هزینه در ۵ سال!

اگر نگاهی به کارنامه فیلمسازی محمدرضا ورزی داشته باشیم، علاقه او را به کارهای تاریخی مخصوصا تاریخ معاصر به خوبی خواهیم دید. علاقه ای که از روحیه پژوهشی و تحقیقی این کارگردان نشات می گیرد. سریال های تبریز در مه، سالهای مشروطه، عمارت فرنگی و … از جمله سریال های تاریخی این کارگردان است. اما پر هزینه ترین و طولانی ترین سریالی که ورزی در این سالها ساخته است، همین معمای شاه در ۹۵ قسمت و با حدود ۷۰ میلیارد تومان هزینه در ۵ سال است.

** چگونگی به حکومت رسیدن پهلوی ها؟

داستان اصلی این سریال درباره چگونگی به حکومت رسیدن خاندان پهلوی بود. از رضا شاه گرفته تا محمدرضا رضا شاه و ازدواج ها و معشوقه هایشان همه و همه به صورت جزئی در این سریال دیده می شد. از سویی روحانیون مبارز، فدائیان اسلام، ساواکی ها، مردم شهر نیز هر کدام در این سریال داستانی برای خود روایت می کنند.

** نقطه قوت سریال «شبیه سازی ها» بود

از آنجایی که شبیه سازی بازیگران به افرادی که در تاریخ معاصر حضور داشتند، کار ویژه ای است در معمای شاه هم با حضور شهرام خلج گریمور کارهای تاریخی، روی این موضوع هم اهتمام زیادی شده بود و همه بازیگران بعد از توانایی در بازی هایشان برای نزدیکی چهره به نقش مورد نظر انتخاب و شبیه سازی شده بودند. حتی برخی از این بازیگران به فراخور بازی شان در چند برهه زمانی مختلف، چند مرحله و چند نوع گریم مختلف داشتند. نقش های امام خمینی (ره)، مقام معظم رهبری، اکبر هاشمی رفسنجانی، رضا شاه، محمدرضا شاه، اسدالله علم، فوزیه، فرح، شهناز و ثریا و … از جمله نقش هایی بودند که حساسیت بسیاری روی بخش شباهت چهره شان دیده می شد.

** ورود به زندگی روحانیون مبارز آن زمان

البته علاوه بر چهره های مهم سیاسی در آن زمان، معمای شاه به زندگی چهره های مهم تاریخی و روحانیون مذهبی نیز ورود کرده بود که از آنها می توان به سید محمود طالقانی، سید ابوالقاسم کاشانی، مرتضی مطهری، آیت الله بهشتی و … اشاره کرد. علی دهکردی در این سریال در نقش طالقانی، حمید منوچهری در نقش کاشانی و رسول توکلی مرتضی مطهری و داود رسولیان نقش آیت الله بهشتی را ایفا می کردند.

** ایفاگر نقش شخصیت مقام معظم رهبری که بود؟/ مهران: فکر نمی کردم شبیه حضرت آقا باشم!

قطعا برای بازیگری که چنین نقشی را ایفا کرده است، نقشی تکرار نشدنی بوده است. «علیرضا مهران» بازیگر نقش مقام معظم رهبری در سریال معمای شاه در گفت و گویی با خبرگزاری فارس، گفت: اولین روزی که آقای ورزی پیشنهاد بازی در چنین نقشی را به من دادند، همان لحظه نگران شدم چون برای اولین بار بود که بازیگری می‌خواست در چنین نقشی حاضر شود. همان زمان به ورزی گفتم من بازیگر هستم و هر بازیگری باید توانایی ایفای هر نوع نقشی را داشته باشد و در ادامه با راهنمایی هایشان پیش رفتم.

وی ادامه داد: همانروزهای اول فکر می کردم من هیچ شباهتی به حضرت آقا ندارم چطور مرا برای این نقش انتخاب کردند؟ بعد از مدتی عکس‌های جوانی حضرت آقا را دیدم و به این نتیجه رسیدم که چقدر عکس‌های جوانی ایشان در زندان ساواک به عکس‌های ۱۰ سال پیش من شباهت دارد و خوشحال شدم.

** کدام بازیگر نقش شخصیت امام خمینی (ره) را بازی کرد؟/ گودرزی: برای شناخت امام خمینی (ره) دو سال زمان گذاشتم

«شکر خدا گودرزی» ایفاگر این شخصیت مهم تاریخی دینی و سیاسی بود که این فرصت را هم داشت تا بازی بازیگرانی که قبل از او در قالب این شخصیت بزرگ قرار گرفته بودند را تماشا کنند. عبدالرضا اکبری، مرحوم ولی الله مومنی بازیگرانی بودند که در نقش امام خمینی (ره) قرار گرفته بودند.

گودرزی بازیگر و کارگردان پیشکسوت تئاتر است که بعد از حضورش در معمای شاه بیشتر بر سر زبان ها افتاد. وی در گفت و گویی با خبرنگار فارس، درباره اُبهت شخصیتی که در این سریال بازی کرده است، گفت: پس از چند جلسه گریم و با هنرمندی آقای خلج نتیجه گریم نهایی ام شد. به قدری شبیه به امام (ره) شده بودم که برای خودم هم غیرقابل باور بود!

وی ادامه داد: این را می دانستم که قرار نیست یک نقش معمولی بازی کنم و این را هم می دانستم که با واکنش های متفاوت و متناقض مواجه می شوم. معتقدم بازی کردن در نقش شخصیت‌ های تاریخی کار ساده ای نیست، به این دلیل که مخاطب آنها را می شناسند و به محض انجام کوچکترین اشتباه، مچ شما را می گیرد.

گودرزی همچنین بیان داشت: من در سال های پیروزی انقلاب اسلامی حضور داشتم و آن صحنه ها را از نزدیک دیدم و درک کردم. حتی شخصیت امام (ره) را از قبل از پیروزی انقلاب اسلامی می شناختم و نوارهای سخنرانی ایشان را شنیده بودم. وقتی آقای ورزی به من گفتند که این نقش را شما بازی کن، نزدیک به دو سال زمان گذاشتم تا با شخصیت ایشان آشنا شوم و هر کتابی که درباره سیره و زندگی شخصی شان بود را مطالعه کردم.

** سریالی برای ترسیم چهره منفور پهلوی

این سریال به نوبه خود سعی داشت تا چهره منفور پهلوی و دست نشانده های آمریکا را در ایران به خوبی ترسیم کند و از سویی هم به سایر زوایای زندگی مردم و فشارهایی که در آن دوران تحمل کردند نیز پرداخت و به خوبی این دو را به موازات هم پیش برد.

** دوبله های ماندگاری که در معمای شاه دیده شد

اغلب شخصیت های مهمی که در معمای شاه بازی کردند توسط گروهی دوبله شده اند. یکی از این شخصیت ها حضرت آیت الله خمینی (ره) است که مرحوم بیژن علیمحمدی آن را دوبله کرده است.

** لوکیشن هایی که بازسازی نشدند

اغلب لوکیشن های این سریال همان کاخ هایی بودند که پهلوی در دوران حکومت خود در آنجا ساکن بود یا مهمانی برپا می کرد مثل کاخ گلستان، کاخ سعدآباد و … بنابراین برای این سریال دکورسازی آنچنانی انجام نشده است و در همان کاخ ها سریال معمای شاه را روی آنتن بردند. کاخ سعد آباد، کاخ نیاوران

کاخ گلستان، شمس‌العماره، موزه عبرت، اقدس الدوله، مدرسه علوی و شهرک سینمایی غزالی از جمله لوکیشن های ثابت این مجموعه تلویزیونی بودند.

** موسیقی و کلام تاثیرگذار سریال

بابک زرین آهنگسازی این مجموعه تلویزیونی را برعهده داشته است و سالار عقیلی نیز قطعات ماندگاری با نام های خون غزل، جان من فدای ایران، ابریشم و آهن، فاتح را برای این سریال و تیتراژ آن خواند.

قطعه جان من فدای ایران در تیتراژ ابتدایی «معمای شاه» پخش شد و قطعه ابریشم و آهن نیز در تیتراژ پایانی این سریال پخش می شد. تمامی این قطعه ها شوری حماسی و ملی را به مخاطب القا می کردند. تمام این ترانه ها توسط مرحوم افشین یداللهی سروده و بابک زرین نیز آهنگسازی آنها را به عهده داشت.

** بازیگرانی که در این سریال نقش آفرینی کردند

حسین نورعلى (در نقش محمدرضا پهلوى)، امیریل ارجمند (در نقش دکتر محمد وزیرى)، سعیدنیک‌پور (دکتر احمد وزیرى)، گوهر خیراندیش (طوبى)، نرگس محمدى (گلنار)، یوسف صیادى (امیرمسعود)، محسن صادقى نسب (مش رمضون)، رز رضوى (آذر اعتمادى)، آزاده اسماعیل خانى (نورآفاق) و (با حضور) محمدرضا شریفى نیا (جعفر مهرداد)، جعفر دهقان (رضا شاه)، گیتى ساعتچی (تاج الملوک)، مژگان ربانى (اشرف پهلوى)، على شجره (علیرضا پهلوى)، شیرین ایزدى (شمس پهلوى)، على فرجام (فرشاهپور غلامرضا)، باران زمانى (شهناز)، امیرحسین کافترى (ولیعهد درکودکی)، محمد جمال رحمتى (ولیعهد در نوجوانی)، حدیث فولادوند (فوزیه)، مهراوه شریفى نیا (ثریا)، ساغر عزیزى (فرح دیبا)، نخست وزیران عصر پهلوى به ترتیب تاریخ: محمد ابهرى (محمود جم)، سیاوش مفیدى (احمد متین دفترى)، رضا می‌رمعنوى (محمدعلى فروغى)، قاسم طاهر احمدى (على سهیلى)، جمشید جهانزاده (هژیر)، سعید بحرالعلومى (ساعد مراغه اى)، احمد نجفى (سپهبد رزم آرا)، محمدعلى نجفى (قوام السلطنه)، اصغر معینى (دکتر محمد مصدق)، عبدالرضا اکبرى (فضل الله زاهدى)، انوش نصر (حسین علاء)، سپند امیرسلیمانى (اسدالله علم در جوانى)، محمدرضا خسرویان (منوچهراقبال)، اکبر معززى (على امینى)، داریوش کاردان (امیرعباس هویدا)، فرامرز روشنایى (جمشید آموزگار)، فخرالدین صدیق شریف (جعفر شریف امامى)، حبیب ثامنیه (ارتشبد غلامرضا ازهارى)، سیامک اطلسى (شاپور بختیار)، بازیگران نقشهاى روحانیت و مبارزین: حمید منوچهری (آیت الله کاشانى)، على دهکردى (آیت الله طالقانى)، رسول توکلی (آیت الله مطهرى)، داود رسولیان (آیت الله بهشتى)، محمود مقامى (مهدى عراقى)، سعید داخ (دکتر على شریعتى)، اسکندر کوتى (آیت الله مفتح)، حسین بلند مرتبه (فضل اله محلاتى)، حسام نواب صفوى (سیدمجتبى نواب صفوى)، حسن کریم خان زند (خلیل طهماسبى)، محمدرضا ژاله (عبدالحسین واحدى)، بهنام حسن‌پور (مظفر ذوالقدر)، محمدرضا میرحسینى (عبدالله کرباسچیان)، مسعود رحیم‌پور (سیدهاشم حسینى)، محمد علمى‌زاده (محمد واحدى)، حسین اعتماد (مهدى عبدخدائى)، حسین محب اهرى (عبدالکریم ایادى)، قطب الدین صادقى (شاپور ریپور‌تر)، رامبد شکرآبى (ارنست پرون)، بهرنگ علوی (حسین فردوست)، رضا فیاضى (حسین فردوست در می‌انسالى)، نادر سلیمانى (شعبان جعفرى)، رامین راستاد (مهرداد پهلبد)، سعید امیرسلیمانى (اسداله علم در می‌انسالى) وزیر دربار، اکبر سنگى (حبیب ثابت پاسال)، سیروس اسنقى (کریم پاشا بهادرى)، بخشی از بازیگران این مجموعه تلویزیونی پر بازیگر بودند.

انتهای پیام/*