در اسپانیا طی هفته گذشته، بر اثر موج گرمای کم‌سابقه برای ماه خرداد، حداقل ۷۴ هزار هکتار از جنگل‌های نواحی غربی و مرکزی این کشور در آتش سوخت. نواحی مرکزی ایالت متحده نیز شاهد گرمای کم‌سابقه‌ای است و در ایالت مینه‌سوتا آسفالت خیابان‌ها ذوب شده است.

یک سخنگوی سازمان جهانی هواشناسی گفت: «آن‌چه این روز‌ها شاهد بوده‌ایم، متأسفانه پیش‌درآمدی از وضعیت اقلیمی جهان در آینده است.»

هند در گرمایش زمین نقش ناچیزی دارد. این کشور با حدود ۱۸ درصد از جمعیت کره زمین فقط سه درصد از گاز‌های گلخانه‌ای را که عامل اصلی گرمایش زمین هستند، تولید می‌کند. با این حال یکی از کشور‌هایی است که بیش از همه از پیامد‌های تغییرات اقلیمی آسیب می‌بیند.

طی سه ماه گذشته یک موج ممتد هوای گرم شمال هند و پاکستان را درنوردیده و دمای این مناطق از مرز ۴۳ درجه سانتی‌گراد عبور کرده است. گرما در حدی است که پرندگان بومی از آسمان به زمین می‌افتند و بر اثر سیلاب ناشی از ذوب شدن ناگهانی یخ‌های یک دریاچه در شمال پاکستان، جاده‌های منطقه را سیل برد و یک پل تاریخی هم ویران شد.

دانشمندان تردید ندارند که عامل اصلی افزایش درجه حرارت و طولانی شدن مدت امواج هوای گرم در نقاط گوناگون جهان، از هند و ایران گرفته تا آمریکا، گرمایش زمین است.

در هند، برخی شهر‌های ایران و شمار دیگری از کشور‌ها مدارس تعطیل یا ساعات کار آن‌ها کاهش یافته و بسیاری از مراکز تولیدی و اقتصادی ساعات کار خود را تغییر داده اند تا شهروندان از پیامد‌های گرمای شدید در امان باشند.

در نتیجه اقدامات مشابه، تعداد تلفات ناشی از هوای گرم در هفته‌های اخیر محدود شده است. آمار‌های رسمی نشان می‌دهد که تلفات گرما هنوز به مرز صد نفر نرسیده است که در مقایسه با تلفات امواج گرم در سال‌های گذشته که چند هزار نفر بود، بسیار کمتر است.

البته این اقدامات پیشگیرانه هزینه هم دارد. ساعات کار مدارس کاهش یافته و در نتیجه به تحصیل دانش‌آموزان لطمه می‌زند. با تغییر ساعات کار یا تعطیلی مراکز اقتصادی در ساعات بسیار گرم، میزان بهره‌وری کاهش می‌یابد. کشاورزان به‌دلیل گرما نمی‌توانند محصولات خود را به‌موقع برداشت کنند و همین خود باعث افزایش قیمت مواد غذایی می‌شود.

وجه دیگری از هزینه‌های افزایش دما و طولانی شدن امواج هوای گرم آسیب‌های زیست‌محیطی است. براثر موج هوای گرم خطر آتش‌سوزی در نواحی جنگلی اروپا به‌خصوص در منطقه مدیترانه افزایش می‌یابد و هفته گذشته این موج هوای گرم حتی تا شمال آلمان نیز گسترش یافت.

سال گذشته بیش از ۱۱ هزار کیلومتر از جنگل‌ها و مراتع جهان در آتش سوخت که حدود نیمی از این مناطق در قلمرو اتحادیه اروپا بود.

سازمان جهانی هواشناسی هفته گذشته در بیانیه‌ای گفت: «به‌دلیل تغییرات اقلیمی، امواج هوای گرم زودتر از راه می‌رسند و متناوب‌تر و شدیدتر هستند. عامل اصلی به وجود آمدن این وضعیت افزایش بی‌سابقه گاز‌های آلایندۀ موجود در جو زمین است که گرما را در خود نگه می‌دارد.»

به‌رغم برنامه‌ریزی‌های گسترده و استفاده از سامانه‌های هشدار زودرس، مهار آتش‌سوزی جنگل‌ها همچنان برای اتحادیه اروپا یک چالش جدی است. کشور‌های عضو اتحادیه اروپا تجهیزات مقابله با آتش‌سوزی از جمله هواپیما‌ها و هلی‌کوپتر‌های آب‌پاش را با یکدیگر به شراکت می‌گذارند.

سازمان هواشناسی سازمان ملل در آبان‌ماه ۱۴۰۰ در گزارشی هشدار داده بود که به‌رغم کاهش فعالیت‌های صنعتی و اقتصادی در دوران همه‌گیری کرونا، میزان انتشار گاز‌های آلاینده افزایش یافته و جهان با «مهار گرمایش زمین» فاصله زیادی دارد.