همان‌طور که قبلاً نیز بیان شد، همه‌ی اعمال حج، چون به دستور خداوندِ حکیم است، دارای پیام و درس می‌باشد و اگر پیامی نداشته باشد، کار لغوی خواهد بود. حاجی با این همه مشکلات (مخصوصاً زمان سابق که رفت و برگشت آن‌ها چندین ماه طول می ­کشید و بسیاری هم زنده بر نمی‌گشتند) به سفر حج می­ رود و هفت سنگ به آن ستون می­ زند و بر می ­گردد. اگر پیام و درسی نداشته باشد، چه کاری است؟! یا این­که در آن جا گوسفندی قربانی می ­کنند؛ و آن­هایی که گوسفند ندارند، می ­توانند به جای آن، ده روز روزه بگیرند که سه روز آن در حج و هفت روز بعد از مراجعت است: ﴿ثَلاثَهِ أَیَّامٍ فِی الْحَجِّ وَسَبْعَهٍ إِذَا رَجَعْتُمْ تِلْکَ عَشَرَهٌ کَامِلَهٌ﴾(۱) همه‌ی این دستورات، پیام دارد. آیا می­ شود خداوند این همه مشکلات را به ما تحمیل کرده باشد تا  کارهایی را  بدون هیچ سود و منفعتی انجام دهیم؟!

بنابر این وقتی ما خداوند را «حکیم» بدانیم، پی می ­بریم که خداوند این دستورات را بیهوده نداده و این‌ها پیام دارد. حال ببینیم پیام این اعمال چیست؟

«رمی» یعنی «تیراندازی و دشمن را با یک تیر از پا درآوردن». قرآن شریف در سوره­ ی مبارکه‌ی فیل می­ فرماید:

خداوند در این آیه می‌فرماید: آن پرندگان، لشکر ابرهه را «رمی» کردند؛ یعنی با گلوله‌های گِلی، بر سر لشکر ابرهه زدند و تمام آن­ها را هلاک نمودند.

با توجّه به این آیه، به تیری که از راه دور به طرف دشمن پرتاب می­شود تا دشمن را از پای درآورد، «رمی» گفته می‌شود. «جَمَره» نیز به معنای «ستون» است و «رمی جمره»، به‌معنی ریگ زدن به آن ستون‌هاست. حال پیام این کار چیست؟

درسی که این مناسک به ما می‌دهد این است که: اگر کسی بخواهد به طواف خانه ­ی خدا برود و با خداوند ملاقات کند، دو مانع بزرگ، بر سر راه او قرار دارد: یکی «شیطان» و دیگری «نفس امّاره»

---

(۱)بقره:۱۹۶

(۲)فیل:۳−۵