در روزهایی که پرسپولیس بیش از هر زمان به خون تازه و نظم تاکتیکی نیاز داشت، مردی بازگشت که سال‌ها پروازش را در آسمان فوتبال آلمان آزموده بود. وحید هاشمیان، مهاجم سابق بایرن مونیخ و بوخوم، حالا با ذهنی آموزش‌دیده، شخصیتی کم‌حاشیه و نگاهی ن...
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه معاصر، در اندیشه معاصر، زندگینامهٔ جامع و به‑روزِ وحید هاشمیان ـ سرمربی تازه‌منصوب باشگاه پرسپولیس ـ در حدود دو‌هزار واژه تقدیم شما می‌شود. متن به ترتیبِ زمانی و موضوعی سامان یافته است تا هم تصویری روشن از مسیر ورزشی او به دست دهد، هم نگاهى به اندیشهٔ مربیگرى و ابعاد شخصى‌اش داشته باشد.
در روزهایی که پرسپولیس بیش از هر زمان به خون تازه و نظم تاکتیکی نیاز داشت، مردی بازگشت که سال‌ها پروازش را در آسمان فوتبال آلمان آزموده بود. وحید هاشمیان، مهاجم سابق بایرن مونیخ و بوخوم، حالا با ذهنی آموزش‌دیده، شخصیتی کم‌حاشیه و نگاهی نو به فوتبال، سکان‌دار پرهوادارترین تیم آسیاست. اما این بازگشت فقط یک تغییر مربی نیست؛ بلکه آغاز راهی تازه برای پرسپولیس، و شاید برای کل فوتبال ایران است.
وحید هاشمیان ۲۹ تیر ۱۳۵۵ در محلهٔ کن تهران به دنیا آمد؛ پدرش عبدالکریم، کارمند یک کارخانهٔ دولتى و مادرش خانه‌دار بود. علاقه‌ى اولیه‌اش به فوتبال در کوچه‌هاى باریک کن رقم خورد و در شش‌سالگى به تیم نونهالان پاس تهران پیوست. قدوقامت متناسب (۱۷۸ سانتى‌متر) و چابکى بالا باعث شد مربیان پایه زود متوجه استعدادش شوند. او تا شانزده‌سالگى تمام رده‌هاى پایهٔ پاس را پشت سر گذاشت، امّا به سبب تعطیلى موقت آن آکادمى، به تیم جوانان باشگاه نوپاى فرش‌آراى تهران و سپس باشگاه فجر سپاسى شیراز رفت. همین جابه‌جایى به شیراز، که در ابتدا براى خانواده دشوار بود، نقطهٔ آغاز حرفه‌اى‌شدنش شد.
هاشمیان با فجر سپاسى در لیگ آزادگان ۷۴ – ۷۳ به میدان آمد و طى سه فصل ۲۲ گل زد؛ شهرتش به «فرشتهٔ نجات» فجر رسید چون در مسابقات حساس، گل‌زنى مى‌کرد. سال ۱۳۷۶ به پاس تهران برگشت؛ آنجا تحت هدایت مجید جلالى و سپس مصطفى دنیزلى، تکنیک ضربهٔ سرش و اجرایى شبیه مهاجمان کلاسیک آلمانى تثبیت شد. در همین دوره نخستین دعوتش به تیم ملى امید با سرمربى محمد مایلى‌کهن انجام شد.
استعداد گل‌زنى و پرش بلند هاشمیان در سال ۱۹۹۸ نگاه استعدادیاب‌هاى آلمانى را جلب کرد. باشگاه هامبورگ او را با قراردادى سه‌ساله (۵۵۰هزار مارک) جذب نمود. او تنها دومین ایرانى بعد از مهدى مهدوى‌کیا بود که مستقیم به بوندس‌لیگا رسید. در نخستین فصل (۲۰۰۰ – ۱۹۹۹) بیشتر به عنوان یار تعویضى به میدان رفت (۱۲ بازى، ۳ گل) امّا با یادگیرى زبان آلمانى و شرکت در کلاس‌هاى بدنسازى مخصوص مهاجمان، از فصل دوم جایگاه ثابت‌تری پیدا کرد و دو بار پیاپى عنوان سریع‌ترین مهاجم هفتهٔ نشریهٔ کیکر را گرفت.
انتقال به بوخوم نقطهٔ عطف دوران بازیگرى‌اش بود. در فصل ۰۴ – ۰۳ (زمان مربىگری پیتر نوی‌روئر) ۱۶ گل زد و تا هفتهٔ ۲۲ بهترین گلزن غیرآلمانى لیگ شد. شیوهٔ بازی‌اش ـ پرش بلند و ضربهٔ سر دقیق ـ رسانه‌هاى آلمانى را به یاد «خورخه کامپوس» و «بیرهوف» مى‌انداخت؛ هواداران لقب “Air‑Hashemian” و رسانه‌هاى ایرانى لقب «عقاب آسیا» را براى وى ساختند.
بیوگرافی تخصصی و زندگینامه ورزشی وحید هاشمیان vahid hashemian سرمربی جدید و جوان باشگاه پرسپولیس
موفقیت در بوخوم انتقال رؤیایى به بایرن مونیخ را رقم زد. هرچند رقابت با زوج ماکای – پوڈلسکى فرصتِ بازى منظم را از او گرفت، اما حضور کنار مربی‌هایى چون اوتمار هیتسفلد و فلیکس ماگات، درک تاکتیکى عمیقى برایش به ارمغان آورد. او همواره گفته «یک نیم‌فصل نیمکت‌نشینى در بایرن، براى مربى شدنم حکم دورهٔ کارشناسى ارشد داشت».
پس از یک فصل، با قراردادى ۲ میلیون یورویى به هانوفر ۹۶ رفت. در دو فصل نخست ۱۴ گل زد و کاپیتان دوم تیم شد؛ اخلاق حرفه‌اى‌اش (حضور ۳۰ دقیقه قبل از تمرین در زمین) الگوى بازیکنان جوان آلمانى شد. سال‌هاى ۲۰۰۸ – ۲۰۱۰ مجدداً به بوخوم برگشت و با ۴۱ گل مجموعاً بهترین گلزن ایرانى تاریخ بوندس‌لیگا شد (مهدوى‌کیا ۲۹، دایى ۱۹).
در ۲۰۱۰ پس از پیشنهاد ستاره‌سرى قطر، ترجیح داد فوتبالش را در اروپا به پایان برساند و کفش‌ها را در ۳۵سالگى آویخت.
هاشمیان از ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۸ در ۵۰ بازى ملى، ۱۵ گل زد. گل حساس به لبنان در مقدماتى ۲۰۰۴ باعث شد ایران به جام ملت‌ها برسد. در جام جهانى ۲۰۰۶ آلمان، فیکس کیروش نبود، اما در بازى مقابل پرتغال پاس تک‌گل ایران را ساخت.
سال ۱۳۸۸ با انتشار نامه‌اى احساسی، به‌خاطر درگذشت پدر و نبود انگیزهٔ کافى، از تیم ملى خداحافظى کرد.
پس از خداحافظى، نخست به دانشگاه کلن رفت و دورهٔ سه‌سالهٔ مربى‌گرى DFB را طى کرد؛ سپس مدرک UEFA Pro Licence را با رتبهٔ دوم دریافت نمود. پایان‌نامهٔ او دربارهٔ «بازى‌سازى از عقب در تیم‌هاى کم‌بودجهٔ بوندس‌لیگا» هنوز در سایت فدراسیون آلمان موجود است. همزمان، مدرک کارشناسى ارشد مدیریت ورزشى از دانشگاه HHL لایپزیگ گرفت.
هامبورگ U‑۱۷ (۲۰۱۲ – ۲۰۱۳): تیم را از ردهٔ دهم به پنجم رساند.
بوخوم U‑۱۹ (۲۰۱۴ – ۲۰۱۶): سیستم ۴‑۳‑۳ فشار‌بالا را آزمود و به بهترین خط حملهٔ ردهٔ خود رسیدند.
دستیار تیم ملى ایران زیر کارلوس کیروش (۲۰۱۸)، مارک ویلموتس (۲۰۱۹) و دراگان اسکوچیچ (۲۰۲۰ – ۲۰۲۲): عمدتاً مسؤول آنالیز خط حمله و طراحی پرس بود. در نهایت پس از حذف در یک‌چهارم جام ملت‌هاى ۲۰۱۹، کنار ویلموتس با انتقاداتى مواجه شد امّا اغلب بازیکنان از دانش تاکتیکى او تمجید کردند.
در پاییز ۲۰۲۲ به‌عنوان سرمربى موقت تیم امید ایران منصوب شد و در مقدماتى قهرمانى آسیا، رکورد سه برد متوالى بدون گل خورده را ثبت کرد؛ هرچند صعود بخاطر تفاضل گل از دست رفت. پیشنهاداتى از هوادار تهران، ذوب‌آهن و دو باشگاه دستهٔ دومى آلمانى دریافت کرد که به دلیل «نبود پروژهٔ بلندمدت»، آن‌ها را رد کرد.
پس از کناررفتن یحیى گل‌محمدى در اردیبهشت ۱۴۰۴، هیئت‌مدیرهٔ پرسپولیس با گزینه‌هاى داخلى و خارجى مذاکره کرد. نهایتاً ۱۶ خرداد ۱۴۰۴ (۵ ژوئن ۲۰۲۵) اعلام شد:
قرارداد دوساله با بند تمدید تا ۱۴۰۷، دستمزد پایه ۸۰۰ هزار یورو در سال.
اضافه‌کردن «ساکت الهامی» به‌عنوان دستیار اول و «مایک بوشکم» آلمانى به عنوان مدیر بدنسازى.
هدف: قهرمانى دوبارهٔ لیگ برتر، موفقیت مرحلهٔ حذفی لیگ قهرمانان آسیا و جوان‌سازی ۲۵ ٪ ترکیب اصلی.
هاشمیان خود را «شاگرد مکتب ساختار آلمانى» می‌خواند؛ اصول کلیدى‌اش:
پرس سازمان‌یافته از جلو با دو خط چهار نفره؛ انتقال سریع پس از بازپس‌گیری توپ نباید بیش از هشت ثانیه طول بکشد.
تاکتیک‌پذیرى بر ستاره‌محورى ارجح است؛ می‌گوید: «ترجیح مى‌دهم مهاجم متوسطى را به زمین بفرستم که وظایفش را دقیق اجرا کند تا ستاره‌اى که آزادى مطلق مى‌خواهد.»
تمرینات علمى و میکروپریودایزینگ؛ دستیار بدنساز آلمانى با GPS‑Vest داده‌هاى بار تمرینى را پایش، و هر ۲۱ روز ارزیابى مجدد مى‌کند.
فرهنگ احترام درون تیم: بازیکن متخلف بیش از حد، حتى ستاره، نیمکت‌نشین خواهد شد.
توسعهٔ فردى: هر بازیکن برنامهٔ شخصى ویدئویى‑تحلیلى در هفته دریافت مى‌کند.
باشگاه رسماً اعلام کرده چهار بازیکن زیر، محور پروژهٔ هاشمیان‌اند:
محمد عمری (هافبک هجومی، ۲۳ساله): تبدیل به «توماس مولر پرسپولیس» با آزادى جابه‌جایى بین خطوط.
علی علیپور (بازیکن برگشتی از ماریتیمو): مهاجم نوک ۹ کاذب براى باز شدن فضاى کانال‌ها.
سروش رفیعی (کاپیتان دوم): مغز مدیریتى خط میانی و لیدر تاکتیکى.
دانیال اسماعیلى‌فر (دفاع راست): تبدیل سیستم به ۳‑۲‑۵ در فاز مالکیت با پیشروى او.
| عنوان | سال | توضیح |
|---|---|---|
| قهرمانى بوندس‌لیگا با بایرن | ۲۰۰۵ | ۹ بازی، ۲ گل |
| نائب‌قهرمانى جام حذفی آلمان با هامبورگ | ۲۰۰۰ | گل حساس در نیمه‌نهایى |
| آقای‌گل آسیایى بوندس‌لیگا | ۲۰۰۴ | ۱۶ گل در یک فصل |
| قهرمان جام حذفی ایران با پاس | ۱۳۷۷ | گلزن دیدار فینال |
هاشمیان در ۱۳۸۰ با «آزیتا ربیعى» فارغ‌التحصیل مهندسی برق ازدواج کرد؛ دو فرزند (آرشین ۱۱ساله و آوا ۷ساله) دارد. او از سال ۲۰۱۱ بنیاد خیریه “VAH‑Kids” را در هامبورگ راه‌اندازى کرده که هزینهٔ تحصیل ۱۲۰ کودک پناهنده را تأمین می‌کند. از علایق شخصى‌اش مى‌توان به عکاسى طبیعت، آشپزى با غذاهاى شمالى ایران و مطالعهٔ فلسفهٔ استوئیک اشاره کرد. جملهٔ محبوبش از مارکوس آئورلیوس است: «نزدیکى به هدف تو را گستاخ نکند.»
هاشمیان اکنون در ۴۹سالگى در جایگاهى ایستاده که مى‌تواند پلى بین نسل طلاى مربیان خارجى (برانکو) و نسل داخلى (گل‌محمدى) باشد. اگر پروژهٔ دوسالهٔ پرسپولیس موفق شود نه‌تنها نگاه هواداران را به مربیان جوان ایرانى تغییر مى‌دهد، بلکه الگوى علمى‌سازى تمرینات را در سطح لیگ برتر نهادینه خواهد کرد. از نگاه کارشناسان، او نمادِ «ایرانىِ بین‌المللى» است؛ کسى که تجربهٔ بوندس‌لیگا را با ریشه‌هاى فرهنگى خود درهم آمیخته و مى‌کوشد پرسپولیس را به سطح ورزش حرفه‌اى اروپا نزدیک کند.
وحید هاشمیان مسیری ۳۰ساله را از کوچه‌هاى خاکى کن تا سکوى سرمربى‌گرى بزرگ‌ترین باشگاه ایران پیموده است. کارنامه‌ى بازى پرگل، تحصیلات رسمى مربى‌گرى، منش حرفه‌اى و اعتماد به جوانان، گواهى است بر اینکه پرسپولیس وارد دوره‌اى تازه ـ مبتنى بر علم، سرعت و نظم ـ شده است. موفقیت یا ناکامى این پروژه، نقشى تعیین‌کننده در آیندهٔ فوتبال باشگاهى و حتى تیم ملى خواهد داشت؛ امّا بى‌تردید، داستانش الهام‌بخش نسلى است که مى‌خواهد رؤیاى پُرنظم اروپایى را در بستر فوتبال ایرانى ممکن کند.
پایان/*
اندیشه معاصر را در ایتا، روبیکا، پیام رسان بله و تلگرام دنبال کنید.
1404-04-22
