به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه معاصر به نقل از اندیشه برتر، نقش شناخت انسان ها در سلامت جامعه / تاثیر خطای شتاختی در بروز فتنه.با توجه به اینکه روانشناسی، علمی است که هم در جهت پیشبرد اهداف انسانی و رشد جامعه و هم در جهت پیشبرد اهداف ...
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه معاصر به نقل از اندیشه برتر، نقش شناخت انسان ها در سلامت جامعه / تاثیر خطای شتاختی در بروز فتنه.با توجه به اینکه روانشناسی، علمی است که هم در جهت پیشبرد اهداف انسانی و رشد جامعه و هم در جهت پیشبرد اهداف شیطانی و سوء‌استفاده افراد و جریانات سیاسی در انحراف شناختی و هیجانی جامعه کاربرد دارد، ضروری است که همه افراد جامعه با خطاهای شناختی بیشتر آشنا شوند تا زندگی فردی و اجتماعی‌شان از آسیب محافظت شود. درغیر این صورت، دشمن با استفاده از شگردهای روانشناختی، افکار و احساسات و رفتارهای افراد جامعه را منحرف و بستر فتنه و نارضایتی و ایجاد حس منفی و آشوب را فراهم می‌کند
نقش شناخت انسان ها در سلامت جامعه / تاثیر خطای شتاختی در بروز فتنه
قطعا پدیده‌های اجتماعی تک عاملی نیست و معمولاً برای حوادث اجتماعی ده‌ها و گاهی صدها عامل دست به دست هم می‌دهند تا پدیده‌ای اتفاق می‌افتد. بنابراین، توقع نداریم که وقتی این سؤال را مطرح می‌کنیم، فقط یک جواب بشنویم ولی در این نوشته به جنبه روانشناختی آن می‌پردازیم.
آلبرت الیس، روانشناس معروف، این خطاها را شناسایی و در قالب ده خطای شناختی معرفی نموده است[۱] که در این نوشته به پنج مورد از آن پرداخته و در قالب مثال های روشن و واضح بیان می‌شوند و در نوشتاری دیگر به پنج مورد آن پرداخته خواهد شد.
در این نوع افکار فرد یک رفتار، فکر، موفقیت، پدیده یا موضوع را کلا سفید یا سیاه می‌بیند. مثلا برخی می گویند: باید حکومتی که به نام جمهوری اسلامی آمده یا در حد مدینه فاضله باشد یا اصلا نباشد و بی‌حجابی و فسادهای اخلاقی آزاد باشد؛ مثل خانمی که رژیم لاغری گرفته، پس از خوردن یک قاشق بستنی می‌گوید: برنامه لاغری من دود شد و به هوا رفت. با این طرز تلقی به قدری ناراحت شد که یک ظرف بزرگ بستنی را تا به آخر می‌خورد.
در این خطا، حقایق زندگی را پررنگ‌تر از مقدار واقعی آن می‌بینند، اما شدت و مقدار واقعی خیلی کمتر از مقداری است که در ذهن فرد قرار دارد. چنین فردی، هر حادثه منفی و از جمله یک ناکامی شغلی را شکستی تمام عیار و تمام نشدنی تلقی می‌کند و آن را با کلماتی چون هرگز و همیشه توصیف می‌کند. خبر یک اختلاس کافی است تا تمام مسئولان کشور را دزد خطاب کند و بگوید همه آنها اختلاسگر هستند. مثل افرادی که اگر یک عیب در همسرشان ببینند، تمام خوبی‌های او را نادیده گرفته و می‌گویند، هیچ اخلاق خوبی ندارد!
چنین فردی، تحت تاثیر یک حادثه منفی همه واقعیت را تیره و تار می‌بیند. به جزیی از یک حادثه منفی توجه می‌کند و بقیه را فراموش می‌کند. آنچه ذهن را درگیر می‌کند، عدم توانایی در دیدن بخش‌های مهمتر این حوادث است، مثل چکیدن یک قطره جوهر که بشکه آبی را کدر می‌کند. مثلا روابط خوبی با همسرتان دارید و فردی مهربان و عاشق شماست؛ ولی به دلیل مشغله روز تولدتان را فراموش می‌کند؛ از نظر شما رابطه‌تان پوچ و بی‌معنا میشود! و در واقع انتخاب گزینش افکار منفی اتفاق می‌افتد.
در مسائل کشور هزاران پروژه‌ای را که در کشور با موفقیت و نوآوری و بدون وابستگی به بیگانگان اتفاق افتاده نمی‌بیند و توجه ندارد که جمهوری اسلامی ایران پیشتاز رشد تولید علم حوزه فنی و مهندسی دنیا شده[۲]؛ اما مدام می‌گوید این مملکت جای زندگی نیست؛ چون یک ساختمان در فلان شهر خراب شده است.
در این نوع تفکر غیرمنطقی، همیشه نکات مثبت، بی‌اهمیت جلوه داده میشود و اصرار بر بی‌ارزش بودن و مهم نبودن آنها داشته و معتقدند که هر کسی می‌تواند این کار را انجام دهد. بی توجهی به امر مثبت شادی زندگی را می‌گیرد و شما را به احساس ناشایسته بودن سوق می‌دهد. این فکر باعث میشود هم کارهای خود را و هم زحمات دیگران را بی‌ارزش بدانیم. مثلا وقتی همسرش چندین ساعت زحمت کشیده و غذای محبوب را درست کرده، می گوید: خب همه همسرها این کار را می‌کنند، یا وقتی خبر می‌رسد جمهوری اسلامی ایران بر پایه آخرین اطلاعات تولید علم، در نظام بین المللی Web of Science در سال ۲۰۲۱ در رتبه پانزدهم دنیا قراردارد و آخرین به روزرسانی تولید علم ایران در حوزه Web of Science تا روز ۲۸ نوامبر سال ۲۰۲۱ نشان می‌دهد شاخص اچ ایندکس ایران عدد ۳۸۳ است که این میزان نشان دهنده میزان کیفیت مقالات ایرانی ثبت شده است، می گوید کار مهمی نکرده اند![۳]
بدون اینکه زمینه محکمی وجود داشته باشد، نتیجه‌گیری شتابزده میشود. ذهن‌خوانی: بدون بررسی کافی نتیجه می‌گیرد که کسی در موردش منفی فکر می‌کند.(می‌گوید تمام دنیا ما را عقب‌مانده می‌دانند)؛ پیشگویی: پیش‌بینی می‌کند که اوضاع بر خلاف میلش در جریان خواهد بود.(می‌گوید به زودی جنگ میشود و سایه جنگ روی کشور است!)؛ بدون هر گونه بررسی می‌گوید ما در دنیا طرد می‌شویم، حتما در شرایط تحریم شکست می‌خوریم و…»
پی نوشت:
۱. شفیع‌آبادی، عبدالله و ناصری، غلامرضا. نظریه های مشاوره و روان درمانی ، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۷۵.
۲. پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (https://isc.ac/fa) ۲ دی ماه ۱۳۹۹
۳. خبرگزاری مهر، ۱۵ دی ۱۴۰۰، کد خبر ۵۳۸۰۷۲۲
اندیشه معاصر را در اینستاگرام دنبال کنید.
برای عضویت در کانال اندیشه معاصر کلیک کنید.
انتهای پیام/*
