به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه معاصر، نوزدهمین دوره انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس که به انتخاب بهترین کتاب با این موضوع در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ می‌پردازد، امسال برگزار خواهد شد.

این رویداد فرهنگی به‌منظور ارزیابی آثار منتشره در حوزه دفاع مقدس، ارج نهادن به تلاش‌های فعالان عرصه فرهنگ پایداری و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و مقاومت پرداخته و از بهترین آثار تقدیر می‌کند.

براساس فراخوانی که از این رویداد منتشر شده است، ناشران و پدیدآورندگان آثار که علاقمند به شرکت دادن کتاب‌های منتشره خود در این جایزه ادبی‌اند، باید کتاب‌های منتشره در موضوعات دفاع مقدس، مدافعان و مقاومت (کودک، نوجوان و بزرگسال) خود را به تعداد دو نسخه آماده کرده و به دبیرخانه انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس واقع در سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس ارسال کنند.

همزمان با برگزاری این رویداد، گفت‌وگویی با فرزانه قلعه‌قوند، نویسنده کتاب «زمان ایستاده بود» و معاون پژوهشی نشر پیام آزادگان داریم. او درباره ادبیات دفاع مقدس، کتاب‌های این حوزه و تأثیر انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس بر ادبیات این بخش صحبت کرد.

تسنیم: به نظر شما انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس چه تأثیراتی می‌تواند بر نشر و گسترش کتاب دفاع مقدس در کشور دارد؟

ادبیات دفاع مقدس نیاز به خلاقیت دارد

اگر دست‌اندرکاران جشنواره‌ها و انتخاب بهترین کتاب‌ دفاع مقدس به تغییر و کارآیی فکر کنند، یقیناً راهی برای رسیدن به آن پیدا خواهند کرد و در این صورت اگر خوشبینانه و آرمانی فکر کنیم این اتفاق به ارتقاء صنعت نشر، کمک به اوضاع اقتصادی ناشران، ترویج فرهنگ دفاع مقدس، ارتقاء صنعت سینما و فیلم‌سازی، الگوبرداری نویسندگان نوقلم و جوان از کتاب منتخب و … خواهد انجامید، اما طی سال‌هایی که از این داستان می‌گذرد تا به امروز اتفاق خاصی را شاهد نبودیم، یا حداقل انتشارات‌هایی که در این رقابت اقبال چندانی با غول‌های نشر ندارند، دستشان به دامن این کارآیی هم نرسیده است. این نشان می‌دهد که متولیان و دست‌اندرکاران باید کمی از لاک سنتی خود بیرون بیایند و نیم‌نگاهی به خلاقیت داشته باشند حتی اگر از تجربه‌های موفق خارج از حوزه دفاع مقدس در جهان استفاده کنند.

– به نظر شما آیا انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس در ارتقاء کمی و کیفی تولید کتاب نقشی ایفا کرده است؟

چرا شاخص‌های کتاب خوب دفاع مقدس اعلام نمی‌شود؟!

اگر منظور از ارتقاء کمی افزایش کتاب‌های ارسالی است، دست‌اندرکاران ثابتی که سال‌ها در این بخش فعالیت می‌‌‌کنند، می‌توانند پاسخگو باشند. انبوه کتاب‌های ارسالی از استان‌ها که اغلب آنها متأسفانه در چارچوب کتاب منتخب نیست، با افزودن به آمار کتاب‌های ارسالی فقط امتیازی خوب برای برگزارکنندگان محسوب می‌شود و گزارش‌ها را رنگین‌تر می‌سازد ولی ارتفاء کیفی به همراه ندارد.

البته تولید کتاب متأثر از علت‌های زیادی است. امروزه با اوضاع بد اقتصادی که گریبانگیر جامعه شده است، کتاب جایگاهی در سبد خرید مردم ندارد و این امر موجب شده است که تعداد شمارگان تنزل یابد و ناشران ناگزیر به چاپ کتاب‌های دیجیتالی با کیفیت نامناسب شوند که به نظر می‌رسد اعلام تعداد شمارگان کتاب زیر سؤال رفته است.

در نشست بهترین کتاب منتخب دفاع مقدس یکی از پیشنهادات، ارسال شاخص‌های کتاب خوب به انتشاراتی‌ها، به‌خصوص شهرستان‌ها بود که این اتفاق نیفتاد. اگر امکانش فراهم می‌شد تا همه بدانند چه ویژگی‌هایی در ترازوی داوران مورد‌ توجه قرار می‌گیرد، قطعاً می‌توانستند خودشان را به آن مرز نزدیک کنند. به همان دلایلی که در سؤال بالا ذکر شد، تاکنون شاهد این ارتقاء نبوده‌ایم.

ناشر کتاب دفاع مقدس نباید دنبال تجاری‌سازی باشد

البته اگر رویکردها و سیاست‌گذاری‌ها تغییر کند، قطعاً باعث ارتقاء خواهد شد و این از چند منظر قابل‌بررسی است:

الف) دیده‌شدن کتاب

اولاً تولید انبوه و ارتقاء شمارگان کتاب که در این امر علاوه‌بر نگاه اقتصادی که با عنایت به فروش بیشتر اتفاق می‌افتد، بالطبع سودآوری برای انتشارات و گاهی نویسنده را به‌دنبال دارد.

ثانیاً تسریع در انتخاب، کتاب خوب را برای پژوهشگران و علاقه‌مندان این عرصه که معمولاً دنبال به‌دست‌آوردن کتاب خوب و قابل استنادند، به‌دنبال دارد.

ب) ترویج فرهنگ دفاع مقدس

کتاب خوب و منتخب، آئینه دفاع مقدس است و این انتخاب موجب ترویج سبک‌ زندگی رزمندگان و اهالی دفاع مقدس در محدودیت‌های حاکم بر مناطق جنگی است و نیز به ترویج فرهنگ دفاع مقدس خواهد انجامید. اگر ناشری صرفاً دنبال تجاری‌سازی دفاع مقدس نباشد و با این نگاه به فعالیت بپردازد، می‌تواند به هدفش برسد و مخاطب می‌تواند در بهترین کتاب‌های منتخب، فرهنگ دفاع مقدس را جست‌وجو کند.

– ناشران، پدیدآورندگان و فعالان نشر دفاع مقدس چگونه می‌توانند در جریان انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس تاثیرگذار و همراه باشند؟

رقابتی که عده‌ای خاص در آن مجوز عرض اندام دارند!

باید با کیفی‌تر کردن محتوا و رعایت استانداردهای لازم در همه قسمت‌های کتاب، از جمله جلد، عنوان، صفحه‌آرایی و … که قطعاً در کتاب‌های منتخب دیده می‌شود، به الگوبرداری بپردازند، انتظار می‌رود با استمرار این حرکت، کتاب‌ها به سمت کیفی‌تر‌شدن حرکت کنند، اما متأسفانه شاخص‌های انتخاب ناشر برتر فقط و فقط متوجه کمیت است و در واقع رقابتِ برندهای این عرصه مطرح است نه دلسوزی برای تغییر وضعیت. در این رقابت فقط طیف از‌ پیش‌تعیین‌شده‌ای مجوز حضور و عرض‌اندام دارند و بقیه فقط به کمیت اضافه می‌کنند.

شاخص‌ها باید یا تغییر کند و یا برایشان ضریب تعیین شود؛ در این‌ صورت‌ است که انتشاراتی‌های برخوردار و غیر از آن عادلانه مورد داوری قرار می‌گیرند؛ زیرا این تفاوت و تبعیض موجب دلسردی و درجا‌ زدن و در واقع شهیدشدن کیفیت آثار و نابودی ناشران خواهد شد.

– آیا انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس توانسته جریان‌سازی مطلوبی ایجاد کند و ناشران و نویسندگان را به سمت و سوی کارهای بهتر و متنوع‌تر سوق دهد؟

باید این اتفاق رخ می‌داد اما متأسفانه به همان دلایلی که در سؤال قبلی پاسخ دادم به دلیل توجه ویژه‌ای که به برندها (هم نویسنده و هم ناشر) می‌شود، این‌طور نشد.

– انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس چه سازوکارهایی می‌تواند برای ناشران داشته باشد؟

قطعاً موجب رونق نشر خواهد شد؛ البته برای رسیدن به این هدف، ناشران راهی ندارند جز اینکه برای ورود به این عرصه سراغ برندها بروند، طراح صاحب‌نام، نویسنده معروف و شاخص که قطعاً در یکی از کتاب‌هایش تقریظ مقام معظم رهبری ثبت‌شده باشد، فرصت خوبی برای ناشران جویای نام‌ونان است.

انتهای پیام/*