زندگی بدون چالش، صرفاً گذر زمان است. فیلسوفان رواقی مانند امپراتور روم، مارکوس اورلیوس، یادآوری می‌کردند که انسان برای فعالیت و اثرگذاری آفریده شده، نه برای لم دادن زیر پتو! حتی در سال‌های بازنشستگی، همچنان نیاز داریم خود را درگیر فعالیت...
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه معاصر،جواد آل حبیب- در جهانی که سرعت تغییرات تکنولوژیکی و فرهنگی گاهی افراد مسن‌تر را به حاشیه می‌برد، «خوب پیر شدن» دیگر تنها به معنای نداشتن بیماری یا طول عمر زیاد نیست؛ بلکه به کیفیت زندگی، احساس رضایت درونی، و معنا یافتن در هر مرحله از زندگی مربوط می‌شود. سالمندی می‌تواند دورانی پربار و الهام‌بخش باشد، اگر با رویکردی آگاهانه و هدفمند به آن بنگریم. در این نوشتار، با چهار اصل بنیادین که روان‌شناسان آن‌ها را رمز موفقیت در دوران سالمندی می‌دانند آشنا می‌شویم؛ اصولی که با عنوان چهار «C» شناخته می‌شوند و به ما نشان می‌دهند چگونه می‌توان در دوران پیری نیز شاد، بانشاط، و مفید زندگی کرد.
مسئله فقط این نیست که چقدر عمر می‌کنیم، بلکه مهم‌تر این است که چطور زندگی می‌کنیم. سالمندی موفق به معنای کم کردن فعالیت‌ها نیست، بلکه بهره‌برداری بیشتر و هوشمندانه‌تر از آن چیزی است که داریم. یعنی کنترل آنچه در توان ماست و پذیرش آنچه از اختیار ما خارج است.
شاید نقل‌قولی از هنرمند مشهور فرانسوی، موریس شوالیه، که در پاسخ به حسش نسبت به رسیدن به دهه هفتاد زندگی گفته بود: «خوب است، نسبت به گزینه‌ی جایگزینش»، بهترین خلاصه از نگاه واقع‌بینانه و در عین حال مثبت‌نگر به سالمندی باشد.
پیری موفق، چیزی بیشتر از «پیری باوقار» است. یعنی با منابع و توانایی‌های موجود، بهترین عملکرد را داشته باشیم و بیشترین بهره را از زندگی ببریم. بر پایه تجربه‌ی روان‌درمانی با سالمندان و تجربه‌ی شخصی نویسنده از ورود به جمع آن‌ها، چهار هدف کلیدی در زندگی افراد سالمند قابل توجه است که می‌توان آن‌ها را چهار «C» موفقیت در سالمندی نامید:
زندگی بدون چالش، صرفاً گذر زمان است. فیلسوفان رواقی مانند امپراتور روم، مارکوس اورلیوس، یادآوری می‌کردند که انسان برای فعالیت و اثرگذاری آفریده شده، نه برای لم دادن زیر پتو! حتی در سال‌های بازنشستگی، همچنان نیاز داریم خود را درگیر فعالیت‌های معنادار کنیم؛ مانند یادگیری مهارت‌های تازه، شرکت در کلاس‌های بزرگ‌سالان، آغاز یک کسب‌وکار یا داوطلبی در جامعه.
تحقیقات نشان می‌دهد سالمندانی که برنامه‌ی منظم روزانه دارند، از سلامت روانی بالاتری برخوردارند و عملکرد شناختی بهتری نسبت به دیگران دارند. در واقع، «بلند شدن از رختخواب با هدف» یکی از کلیدهای سالمندی موفق است.
چهار اصل مهم در سالمندی موفق / نگاهی روان شناسانه به خوب پیر شدن / پیری موفق یا پیری و سالمندی باوقار، شما کدام را انتخاب می کنید؟
پیری موفق رابطه‌ی تنگاتنگی با داشتن ارتباط اجتماعی نزدیک و معنادار دارد. احساس تنهایی همچون بیماری خاموشی است که می‌تواند طول عمر را کاهش دهد. با از دست دادن دوستان قدیمی یا دور شدن فرزندان، نیاز به ایجاد ارتباطات جدید و تقویت رابطه‌های فعلی بیشتر احساس می‌شود. ارتباط با دیگران، احساس تعلق، و حضور در جمع، از مؤلفه‌های حیاتی برای حفظ سلامت روانی در دوران سالمندی هستند.
از دیدگاه رواقیون، هنر زندگی در تمایز قائل شدن میان چیزهایی است که در کنترل ما هستند و آن‌هایی که نیستند. اگرچه نمی‌توانیم زمان را به عقب برگردانیم، اما می‌توانیم بر نحوه‌ی زندگی در لحظه اکنون تمرکز کنیم. ما کنترل داریم بر تغذیه، نحوه‌ی گذراندن وقت، و نوع ارتباط‌مان با دیگران. داشتن حس هدفمندی، مشارکت در فعالیت‌های مفید، و حس تأثیرگذاری بر زندگی شخصی، عوامل اصلی در افزایش رضایت از زندگی و طول عمر هستند. از سوی دیگر، رها کردن انتظارات غیرواقعی از بدن و ذهن در سن بالا نیز بخشی از این اصل است.
با بالا رفتن سن، طبیعی است که انرژی بدنی و حافظه کاهش یابد. اما با به‌کارگیری روش‌های جایگزین و کمک‌ابزارها، می‌توان همچنان زندگی پویایی داشت. مثلاً استفاده از یادداشت چسبان، برنامه‌ریزی سبک‌تر، یا وسایل کمکی مانند سمعک و عصا، همه می‌توانند بخشی از این جبران باشند. حتی اقدامات کوچک، مانند استفاده از نرده‌ی پله‌ها یا اولویت دادن به فعالیت‌های عاطفی و معنادار مثل دیدار با خانواده، نوعی سازگاری هوشمندانه با محدودیت‌های طبیعی سن هستند.
سالمندی موفق، پیش از آن‌که به عدد سن وابسته باشد، به نگاه ما به زندگی بستگی دارد. همان‌طور که گفته‌اند: «سن فقط یک عدد است، اگر برایت مهم نباشد، اهمیتی هم ندارد.» شاید منبع این جمله مشخص نباشد، اما معنای آن، روشن و درست است: سالمندی موفق، هنر زندگی کردن با آگاهی، هدف، و سازگاری است.
پایان/*
اندیشه معاصر را در ایتا، روبیکا، پیام رسان بله و تلگرام دنبال کنید.
