به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه معاصر، «خشم»، «قتل»، «دزدی»، «آوارگی»؛ موضوعاتی می‌باشد که این‌روزها تبدیل به اصلی‌ترین رکن سریال‌سازی در نمایش خانگی شده است و فیلمسازان گمان می‌کنند با روایت داستان‌های اینچنینی می‌توانند مخاطب بیشتری جذب کنند. در واقع در این سریال‌ها خشونت عاملی برای ایجاد جذابیت شده است و گویا هرچقدر صحنه‌های خشونت آمیز بیشتر شود فرد خشن جذاب تر و سریال بیشتر دیده می‌شود این درحالی‌ست که واقعا این میزان خشم و اتفاقات خشن در جامعه ما وجود ندارد و نمایش آنها از یک سو جز تأثیرات منفی روحی و روانی و عادی سازی و قبح زدایی تماشای این صحنه‌های ضد اخلاقی برای مخاطب و از سوی دیگر الگو قرار دادن این شخصیت‌های به ظاهر جذاب توسط جوانان و نوجوانان و تقلید از کارهای آنها، نتیجه دیگری ندارد. سریال «گردن‌زنی» جدید‌ترین محصول پلتفرم فیلم‌نت به کارگردانی سامان سالور، نویسندگی زامیاد سعدوندیان و تهیه‌کنندگی علی قربان‌زاده یکی از این سریال‌هاست که در همان قسمت نخست حجم انبوهی از خشونت عریان و بی پرده را به خورد مخاطب می‌دهد.زامیاد سعدوندیان نویسنده سریال، برای نوشتن این سریال از یک پرونده جنایی بسیار معروف الهام گرفته است. در سال ۱۳۹۷ زوج جوانی بنام نازنین و بهزاد به شکل وحشیانه‌ای در شب عروسی‌شان به قتل رسیدند اما نتیجه اقتباس نویسنده از این داستان، فیلم‌نامه‌ای به شدت شلخته و سبک سرانه و بدون هیچ جذابیت و منطق روایی شده است.

سریال که آغاز می شود، کلی شخصیت و موقعیت ناگهان در تصویر ظاهر می شوند و گره اصلی سریال ایجاد می‌شود؛ بدون این که مخاطب اصلاً فرصتی برای شناخت شخصیت‌ها و نسبت شان با یکدیگر داشته باشد. مخاطبی که گیج و مبهوت از ازدحام این همه شخصیت تنها در فضای تلخ و سیاه داستان غرق می‌شود.شخصیت‌های سریال حتی در گام ابتدایی نیز باورپذیر نیستند و از لحاظ عمق و پرداخت، سطحی و مقوایی به نظر می‌رسند. این شخصیت‌ها نه تنها با تماشاچی ارتباطی برقرار نمی‌کنند، بلکه از همان ابتدا در لایه‌ای سطحی قرار می‌گیرند که عملا تحلیل آن‌ها بی معنی به نظر می‌رسد. یادمان بیاید آشفتگی ساختگی و عزاداری کاملا مصنوعی خانواده باران و نیما بخصوص گیسو و آفاق بعنوان دو مادر را که هیچ تأثر و غمی را در رفتارشان مخاطب حس نمی‌کند.

شخصیت‌هایی که در ناکجاآباد زندگی می‌کنند

سازندگان”گردن زنی” بجای تمرکز بر ارائه یک داستان منسجم و جذاب جنایی_ معمایی به شکلی اغراق‌آمیز سعی می‌کنند زندگی‌هایی را به تصویر بکشند که از نظر اغلب مردم ایران دست‌نیافتنی است. نمایش زندگی‌های لوکس، خانه‌های شیک، ماشین‌های گران‌قیمت، و روابط عاشقانه بی‌پایان، نه‌تنها به واقعیت جامعه و زندگی اکثریت مردم نزدیک نیست، بلکه به‌نوعی تحقیر مردم و طبقات پایین جامعه تبدیل شده است. در این سریال‌ همچون نمونه‌های دیگر نمایش خانگی چون” عاشقانه”، ” دل”،”بازنده”،”غربت”و …….شخصیت‌ها، روابط و مناسبات به‌گونه‌ای به تصویر کشیده می‌شوند که گویی هیچ‌گونه ارتباطی با جامعه واقعی ایران ندارند. شخصیت‌ها در این آثار بیشتر شبیه به قهرمانان فیلم‌های هالیوودی یا سریال‌های ترکی هستند تا مردم واقعی ایران. زنان و مردانی که در تمام موقعیت‌های زندگی شان از عروسی تا عزا ، همیشه بزک‌کرده و در بهترین حالت خود به تصویر کشیده می‌شوند، سوار ماشین‌های مدل‌بالا می‌شوند و در خانه‌هایی زندگی می‌کنند که تنها در رؤیا‌ها قابل‌تصور است. کدام خانواده ایرانی شبیه خانواده باران و نیما در یک ویلای بی در و پیکر در کنار هم زندگی می‌کنند؟ شخصیت‌هایی که غرق در فضای غربزده و به اصطلاح روشنفکر داستان، بطرز عجیبی از بکار بردن لقب مادر و پدر اجتناب کرده و آنها را به اسم کوچک صدا می‌زنند.

علاوه بر این شخصیت‌های به اصلاح عادی سریال، یکی از مضحک ترین شخصیت‌های داستان، شخصیت پلیس است. امیر پلیسی است که برخلاف قوانین با وجود ارتباط دوستانه با خانواده‌های مقتول و به اصطلاح ذی نفع بودن، پرونده قتل باران و نیما را بدست می‌گیرد و با حالتی عاشق پیشه( شما بخوانید گیج و منگ) و  رفتاری خارج از عرف به رمزگشایی از دفترچه خاطرات نامزد سابقش و پیداکردن کاپشن به عنوان سرنخ از قاتل می‌پردازد.پلیسی که در این سریال به تصویر کشیده شده است، نه تنها ظاهر و تیپی شبیه پلیس‌های آمریکایی دارند بلکه با شخصیت‌ و رفتار‌های خارج از قاعده خود غیرمنطقی به نظر می‌رسد و در این میان نبود یک مافوق در نقش نظارت و دخالت، این تصویر غیرواقعی را بیشتر به مخاطب تحمیل می‌کند. از آنسو شخصیت‌ شیخ داستان بعد از گذشت بیش از ۱۰ قسمت از مجموعه هنوز در هاله‌ای از ابهام است.شخصیت «شیخ» یک زن است که هیچ کاریزمای قدرتی ندارد و انتخاب این اسم برای نشان دادن قدرت، فقط در فیلم‌های کمدی درجه سه پیدا می‌شوند.

نکته بعدی آنکه با وجود بازیگران مشهوری که در این سریال حضور دارند، بدلیل کارگردانی ضعیف و ناشیانه بازی‌ها به شدت تصنعی و بدون روح است، گویی صرفا تعدادی بازیگر مشغول گفتن دیالوگ هایشان هستند. همچنین در این سریال حتی انتخاب بازیگران را می‌توان فاجعه دانست. قرار گرفتن رویانونهالی در کنار مهدی حسن نیا به عنوان مادر و پسر اصلا برای مخاطب باورپذیر نیست. حتی نقش امین شعرباف به عنوان افر ارشد پرونده قتل به هیچ وجه باورپذیر نیست و چهره و استایل و گریم این بازیگر به هرچیزی شبیه است به جز افسر پلیس.

کلام آخر

در پایان باید گفت خشونت غلیظ سریال، داستان سبک‌سرانه ، کارگردانی خام دستانه و اجرای ضعیف بازیگران و عبور از خطوط قرمز اخلاقی و عرفی از زمینه‌های اعتراض بینندگان سریال شده است. در واقع “گردن زنی” هیچ سنخیتی با سبک زندگی ایرانی ندارد. انگار نه انگار که داستان در ایران روایت می‌شود. رفتارهای شخصیت‌ها اغلب خارج از عرف و اخلاق جامعه ایرانی است. فضای این سریال به معنای واقعی لاکچری است و از فضای رئال کاملا دور است. ثروت و رفاه فراوان و زندگی لوکس شخصیت‌ها در تک‌ ‌تک فریم‌ها موج می‌زند. مخاطب با دیدن این حجم از رفاه و آسایش از طرفی و روابط آزاد و بی در و پیکر شخصیت‌ها از سوی دیگر می‌پندارد با آدم‌هایی مواجه است که در ناکجا آباد زندگی می‌کنند و فقط زبان آنها فارسی است. متاسفانه فیلمساز با ساخت این سریال به دنبال قبح زدایی از یک سبک زندگی است که با الگوها و ارزش‌های بومی جامعه سازگاری ندارد. اگر قرار باشد در سینمای اجتماعی به خشونت بپردازیم، باید با تحقیق و پژوهش‌های روانشناسانه و جامعه شناسانه و حتی تحت نظر مشاوران جرم شناس باشد اما به دلیل اینکه اغلب فیلم سازان معمولا نه صاحب سواد آنچنانی هستند و نه برای این جنبه‌های آثارشان هزینه می‌کنند،از این کارشناسان و متخصصان علوم انسانی در آثارشان استفاده نکرده و نتیجه همین فضای سیاه و تلخ و کثیف سریال‌های نمایش خانگی می‌شود.

*نفیسه ترابنده

پایان/*

اندیشه معاصر را در ایتا، روبیکا، پیام رسان بله و تلگرام دنبال کنید.