به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه معاصر، جواد آل حبیب- نقشهای مادری و تحول آن با تکنولوژی را در اندیشه معاصر بخوانید. نقشهای مادری با پیشرفت تکنولوژی تغییر میکنند، اما اغلب بارهای سنتی را تقویت میکنند. هوش مصنوعی و ابزارهای آنلاین چشمانداز را تغییر میدهند، اما همیشه مادران مدرن را آزاد نمیسازند. توانمندسازی مادران نیازمند سیاستگذاری و برابری دیجیتال است، نه صرفاً فناوریهای نوآورانهتر.
در بسیاری از کشورهای جهان، امروز روز مادر است؛ روزی که بهطور جهانی برای قدردانی و ارج نهادن به زحمات مادران اختصاص دارد. این روز نه تنها برای جشن گرفتن، بلکه برای تأمل درباره چگونگی تحول نقش مادری در طول زمان است. از دوران پیش از تاریخ تا امروز، مادری تحت تأثیر عمیق هنجارهای فرهنگی، پیشرفتهای تکنولوژیکی و سیستمهای سیاسی قرار داشته است. در حالی که نقشهای مادری در گذشته بیشتر بر مراقبت جسمی و بازتولید اجتماعی تمرکز داشتند، انتظارات و بیانهای مادری به طور مداوم در پاسخ به صنعتی شدن، پزشکی شدن و دیجیتالی شدن دچار تحول شده است. امروز، ما در نقطهای هستیم که هویت سنتی مادری با تکنولوژیهای سریعاً در حال تکامل عصر دیجیتال تلاقی پیدا کرده است. بررسی چگونگی تحول مادری و آنچه ممکن است در آینده باشد، روایتی از تربیت، قدرت، دانش و تغییرات اجتماعی را به نمایش میگذارد.
نوآوری مادری و جوامع اولیه
در تاریخ بشر اولیه، نقش مادری به شدت به ابزارهایی برای بقا مرتبط بود. نوآوریهای زنان، مانند Sling (کیسه حاملگی)، نقشی اساسی در تأمین و تحرک جوامع داشتند. این تکنولوژیها که توسط زنان برای تسهیل مراقبت از کودک در حین انجام کارهای دیگر ایجاد شده بودند، اساس اقتصادهای معیشتی را تشکیل دادند و نمونههای اولیه از ابتکار و حل مسئله مادری را نمایان میکنند. با انتقال جوامع به اقتصادهای صنعتی، مادری با افزایش تفکیک عرصههای عمومی و خصوصی دچار تحول شد. نقش زنان محدودتر به خانه شد و کارشان به عنوان کار عاطفی و بدون پرداخت تعریف شد. ظهور سرمایهداری صنعتی منجر به پیدایش آنچه که محققان “مادری علمی” مینامند شد، جایی که از زنان خواسته میشد تا با استفاده از مشاورههای متخصصان مرد در زمینه پزشکی، روانشناسی و رشد کودک فرزندان خود را تربیت کنند و نه بر اساس دانشهای تجربی یا اجتماعی.
ایدهآلهای مادری، مصرفگرایی و تکنولوژی خانگی
در قرن ۱۹ و ۲۰، نقش مادری به طور فزایندهای با دستور کارهای ملیگرایانه و مصرفی در هم تنیده شد. دولتها در زمانهای جنگ بر نقش مادران در تولید و پرورش شهروندان آینده تأکید داشتند، در حالی که فرهنگ مصرف پس از جنگ، مادران را به عنوان تصمیمگیرندگان اصلی خریدهای خانگی معرفی کرد. این تحولات اهمیت فرهنگی و اقتصادی مادران را افزایش داد، اما همچنین نقشهای جنسیتی محدودکننده را تقویت کرد و انتظارات سختگیرانهای را درباره «مادری خوب» به وجود آورد. در همین حال، تکنولوژیهای خانگی مانند ماشینهای لباسشویی، یخچالها و مایکروویوها که به عنوان ابزارهای آزادیبخش معرفی میشدند، به طور پارادوکسیکالی بار کار و انتظارات از مادران را افزایش دادند.
تولید مثل، نظارت و مادری دیجیتال
قرن بیستم با تکنولوژیهای تولید مثل مانند IVF (لقاح مصنوعی) و تشخیصهای پیش از تولد همراه بود که مرزهای بیولوژیکی مادری را گسترش داد. این تکنولوژیها امکان شکلگیری خانوادههای جدید را فراهم کرده و سوالات اخلاقی و مذهبی جدیدی به وجود آوردند. در عین حال، تکنولوژیهای دیجیتال، چشمانداز جدیدی از مادری را وارد کردند—انجمنهای آنلاین، وبلاگهای والدین، اپلیکیشنهای ردیابی موبایل و دستگاههای پوشیدنی. این ابزارها به مادران کمک کردهاند تا دانش خود را به اشتراک بگذارند، جامعه بسازند و حمایت دریافت کنند، اما همچنین اضطراب و هراس را تقویت کردهاند.

نقش های مادری و تحول آن با تکنولوژی | چگونه تکنولوژی مفهوم مادری را تغییر داده است / چالشهای مدرن و آینده دیجیتال مادری + چالش ها و آینده بههم پیوسته مادری
چالشهای مدرن و آینده دیجیتال مادری
امروزه، مادری بیشتر از همیشه با چندگانگی تعریف میشود. بسیاری از مادران نقشهای مختلفی را ایفا میکنند—به عنوان حرفهای، مراقب، تولیدکننده محتوای دیجیتال و مدیر سلامتی—که اغلب از طریق تکنولوژی مدیریت میشود. هرچند ابزارهای دیجیتال مانند ویدئو کنفرانسها و اپلیکیشنهای بهرهوری میتوانند در همپیوند کردن کار و زندگی کمک کنند، واقعیت این است که مسئولیت مراقبت همچنان به طور نامتناسبی بر دوش زنان است. مادران باید کارآمد، عاطفی و دیجیتال ماهر باشند، در حالی که نابرابریهای سیستماتیک همچنان دسترسی به زیرساختهای حمایتی مانند مراقبت از کودک مقرون به صرفه، مرخصی پدرانه با حقوق و اینترنت پرسرعت را محدود میکند.
چالشها و آینده بههمپیوسته مادری
آینده مادری تحت تأثیر چندین عامل همبسته قرار خواهد گرفت. هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی از طریق توصیههای شخصیسازی شده و تجزیه و تحلیلهای پیشبینیکننده به تربیت والدین تأثیر میگذارند. این نوآوریها ممکن است راحتی فراهم کنند، اما همچنین میتوانند نابرابریها را تشدید کنند و تعامل انسانی را به دادههای صرف تبدیل کنند. جوامع دیجیتال همچنان نحوه پیدا کردن هویت و همبستگی توسط مادران را بازتعریف میکنند، اما میتوانند نسخههای ایدهآلشده و همگن از مادری را تقویت کنند که تجربیات متنوع مادری را نادیده میگیرد. فناوریهایی که امکان کار از راه دور و زمانبندی انعطافپذیر را فراهم میآورند، پتانسیل توانمندسازی مادران را دارند، اما تنها اگر در فرهنگهای سازمانی که بهطور واقعی به مراقبت از کودک ارزش میدهند، گنجانده شوند.
برای هدایت این چشمانداز پیچیده، چندین اولویت مهم وجود دارد. سواد دیجیتال باید به مهارتهای پایهای برای مادران تبدیل شود تا اطمینان حاصل کنند که میتوانند تکنولوژیهایی که زندگی آنها را شکل میدهند، به طور انتقادی ارزیابی کنند. سیستمهای حمایتی تکنولوژیک و انسانی باید به گونهای طراحی شوند که شامل همه باشند و فناوری مادری نباید به دایرهای خاص محدود شود. در نهایت، فناوری باید با سیاستها همراستا باشد. هیچ اپلیکیشنی نمیتواند جایگزین حمایت ساختاری مانند مرخصی پرداختی، مراقبتهای بهداشتی و مراقبت از کودک برابر شود. تنها با هماهنگ کردن نوآوریهای تکنولوژیک با سرمایهگذاری اجتماعی، میتوانیم بهطور واقعی از مادران در قرن ۲۱ حمایت کنیم.
تاریخ مادری نشاندهنده نقش پویا و انطباقپذیری است که در پاسخ به فشارها و امکانات زمان خود تحول یافته است. با ورود به عصر تکنولوژی، نقش مادری دوباره در حال بازتعریف است. اینکه این آینده از مادران پشتیبانی کند یا آنها را محدود سازد، به انتخابهای جمعی ما در طراحی تکنولوژی، اجرای سیاستها و روایتهای فرهنگی بستگی دارد.
پایان/*
اندیشه معاصر را در ایتا، روبیکا، پیام رسان بله و تلگرام دنبال کنید.