به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه معاصر، پریسا کربلایی حسنی روانشناس بالینی کودک و نوجوان در مصاحبه با خبرنگار اندیشه‌معاصر درباره تفکر انتقادی کودکان و پرورش این نوع تفکر نقادانه به کودکان گفت: تفکر نقاد به معنای سوال پرسیدن، جمع آوری اطلاعات و کنجکاوی است. یعنی مسائل را ارزیابی کنیم و سریع قبول نکنیم یا سریع از کنار مسائل نگذریم. اهمیت تفکر نقاد در این است که به ما این امکان را می دهد که گول نخوریم، اشتباه نکنیم و آسیب نبینیم.

توصیه هایی به والدین جهت پرورش تفکر نقاد کودکان

وی ادامه داد: قدرت تفکر نقادانه به ما این امکان را می دهد که قبل از آنکه کاری را شروع کنیم، تصمیمی بگیریم، حرفی بزنیم یا…. بتوانیم نتیجه کار خودمان را پیش بینی کنیم و اگر نتیجه این کار منفی است، از انجام آن کار یا بیان آن گفته منصرف شویم و اگر پیامد مثبت دارد، آن را انجام دهیم.

یکی از وظایف والدین پرورش تفکر نقادانه در فرزندشان است، “توصیه هایی به والدین جهت پرورش تفکر نقاد کودکان” به شرح زیر است:

۱‌. تشویق کودکان به روحیه ی پرسشگری؛ (کودک خود را تشویق کنید که سوال بپرسد)

۲. با اشتیاق پاسخ دادن؛ (فقط تشویق کودکان به سوال پرسیدن کافی نیست، بلکه باید با اشتیاق به او پاسخ دهید. این شوق علاوه بر کلام باید در زبان بدن و چهره شما هم نمایان باشد، مثلا نگویید: اه این هم سواله که تو می پرسی!!!!)

۳. پرسیدن سوال های راحت از کودکان و سپس به تدریج سطح سوالات را سخت تر کنید؛ (جهت تقویت روحیه پرسشگری در کودکان خودتان نیز از او سوالهایی بپرسید اما در ابتدا باید سطح سوالات آسان باشد و به تدریج سوالات سخت تر بپرسید.)

۴. پرسش هایی برای تحریک تفکر نه حافظه؛ ( مثلا: پرسیدن سوالاتی نظیر چند تا حیوان نیش دارند؟! تفکر را گسترش نمی دهند بلکه باید سوال‌هایی مبتنی بر “چرایی” بپرسید)

۵. تشویق کودکان به پیدا کردن جواب (وقتی سوالهایی مبتنی بر چرایی پرسیدید سریعا پاسخ را نگویید بلکه کودکتان را تشویق کنید پاسخ را پیدا کند.)

۶. در او حس مثبت ایجاد کنید.

٧. اعتماد به نفس او را تقویت کنید.

۸. کودک خود را چالشگر بار بیاورید.

۹. روحیه جستجوگری او را تشویق کنید.

پریسا کربلایی حسنی توصیه هایی به والدین جهت پرورش تفکر نقاد کودکان

۱۰. اجرای ایده های کودک؛ (اگر کودکتان ایده ای داشت به آن توجه کنید. مثلاً: او می‌گوید تلویزیون را نمی توانم بینیم چون همش نور پنجره در آن است او را تشویق کنید و به تغییر دکوراسیون اهمیت دهید.
ایده های کودک را بررسی کنید و سرکوب نکنید.)

۱۱. عدم سرزنش کودک هنگام جواب اشتباه؛ (اگر کودکتان اشتباهی انجام داد فرایند کار را بررسی کنید و ببینید کدام قسمت را درست انجام نداده و به جای سرزنش به او بازخورد دهید.)

۱۲.گاهی اوقات تشویق کودکان به بلند فکر کردن؛ ( با این کار اگر فرایند فکر غلطی دارد اصلاح کنید و حتی گاهی اوقات خودتان هم بلند بلند فکر کنید تا نقش آموزشی داشته باشد.)

۱۳. تشویق کودک برای جمع آوری اطلاعات قبل از تصمیم؛ (مثلا: او فردا امتحان دارد و دوستش هم برای تولد دعوتش کرده است. قبل از اینکه خودتان تصمیم بگیرید و بگویید نرو یا کودکتان تصمیم بگیرد و بگوید می‌روم بیایید و به او یاد دهید تا درباره اینکه چه اتفاق هایی می افتد و این کار چه پیامدهایی دارد فکر کند و سپس تصمیم بگیرد.)

۱۴. اجازه دهید تا کودک ایده های جدید خود را تجربه کنند و از خطا کردن نترسند؛
اجازه دهید تصمیم بگیرد و مسئولیت تصمیم را بر عهده بگیرد.

موانع رشد تفکر نقاد:

پریسا کربلایی حسنی به خبرنگار اندیشه معاصر گفت: در رشد تفکر نقاد موانعی وجود دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم:

– عدم وجود اعتماد والد به کودک؛ (والدین به کودک خود اعتماد ندارد و مدام می گویند: نمی توانی بگذار من انجام بدهم و تصمیم بگیرم)

– بیش حمایتگری والدین؛ (با این کار او را وابسته و بی کفایت تربیت می‌کنید)

– سخت گیری افراطی والدین ( این مورد هم موجب بی کفایت شدن و مضطرب شدن فرزندتان می‌شود)

– عدم اجازه شکست به کودک؛ (گاهی اوقات حتی اگر می‌دانید کودکتان با گرفتن فلان تصمیم شکست می‌خورد اشکالی ندارد بگذارید تصمیم بگیرد تا پیامد عمل خود را ببیند، بگذارید تجربه کند و مسئولیت پذیر بار بیاید.)

– عدم اجازه اشتباه به کودک؛ (بگذارید گاهی اوقات کودکتان اشتباه کند تا یاد بگیرد.)

– قرار دادی بار آوردن کودک؛ ( یعنی اینکه فرزند فقط متناسب با چارچوب ذهنی و هنجارهای ذهنی و قراردادهای والدین حرکت کند و اجازه هیچ تصمیم گیری دیگری نداشته نباشد)

پایان/*

اندیشه معاصر را در ایتا، روبیکا، پیام رسان بله و تلگرام دنبال کنید.