اولین بیت الاحزان در تاریخ متعلق به این پیامبر است!
بَیتُ الاَحزان (به معنای خانه حزن و اندوه) محل عبادت و گریه حضرت فاطمه(س) در فراق پیامبر(ص) که توسط امام علی(ع) در قبرستان بقیع ساخته شده بود.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی اندیشه معاصر،بیت الاحزان را چه کسی و چرا ساخت؟ /بَیتُ الاَحزان (به معنای خانه حزن و اندوه)
محل عبادت و گریه حضرت فاطمه(س) در فراق پیامبر(ص) که توسط امام علی(ع) در قبرستان بقیع ساخته شده بود.
محل عبادت و گریه فاطمه(س)
بیت الاحزان، مکانی در قبرستان بقیع است که حضرت فاطمه(س) مدتی در آنجا عبادت و در فراق پیامبر اکرم(ص)، سوگواری میکرد.
از این مکان به مسجد فاطمه و قُبّه الحزن نیز یاد شده است. «بیت» به معنای خانه و «احزان» جمع حزن به معنای غم و اندوه است.
معروفترین مصداق بیت الاحزان در منابع اسلامی، محل عبادت و گریه فاطمه(س) است؛
اما به خانهای که یعقوب پیامبر در هنگام دوری از فرزندش یوسف در آن به سر میبرد نیز بیتالاحزان میگفتهاند.
گفته شده بیت الاحزان، مکانی مشخص بوده و تا سال ۱۳۴۴ق (قبل از تخریب توسط وهابیت)، شیعیان آنجا را زیارت میکردند و
به نماز و عبادت میپرداختند.
بیتالاحزان را از مکانهایی دانستهاند که احتمال دارد قبر حضرت فاطمه(س) در آنجا باشد. سمهودی این قول را بعید شمرده است.
مشخصات جغرافیایی بیت الاحزان در بقیع
بنابر گزارشهای منابع تاریخی و سفرنامهنویسان، بیتالاحزان در قبرستان بقیع، در قسمت جنوبی قبر عباس بن عبدالمطلب
و مجاورت بقعه ائمه بقیع قرار داشت. از گزارشها برمیآید که بیتالاحزان، اتاقی با گنبدی بر فراز آن بوده و
ضریحی چوبی به رنگ سبز نیز داشته است. بسیاری از سفرنامهنویسان ایرانی دوره قاجار، این مکان را زیارت کرده و
نشانی محل و برخی مشخصات آن را آوردهاند. محمدحسین حسینی فراهانی، نویسنده و سفرنامهنویس دوره قاجار،
نیز در سفر حج سال ۱۳۰۲ق/ ۱۲۶۴ش بیت الاحزان را دیده و گفته این بنا گنبد و ضریحی کوچک دارد.
گفته شده اولین خانهای که در بقیع برای فاطمه(س) ساخته شد، به صورت چادر و خیمه بود و بعدها به ساختمان دارای گنبد تبدیل شد.
علامه مجلسی علت ساختن بیت الاحزان را چنین آورده است:
پس از رحلت پیامبر(ص)، بزرگان مدینه به حضور حضرت علی(ع) آمدند و گفتند:
ای ابوالحسن! فاطمه شب و روز گریه میکند و ما شبها خواب خوشی نداریم، روزها نیز در طلب معیشتیم و آرامش نداریم.
ما از تو میخواهیم که به فاطمه بگویی شب گریه کند یا روز.
آنحضرت فرمود: مانعی ندارد و سپس این موضوع را با فاطمه(س) در میان نهاد، ولی دریافت که آنحضرت از گریه آرام نمیگیرد.
علی(ع) بعد از آن، اتاقی در بقیع که خارج از شهر مدینه بود، برای حضرت فاطمه ساخت که آنرا «بیت الاحزان» میگفتند.
فاطمه(س)، صبحها به همراه حسن(ع) و حسین(ع) به بقیع میرفت و تا شبانگاه مشغول گریه بود،
چون شب فرا میرسید امام علی(ع) فاطمه را به منزل باز میگردانید.
فاطمه(س)، پس از رحلت پدرش، ۲۷ روز به بیت الاحزان میرفت و گریه میکرد تا آنکه بر اثر بیماری، دیگر نتوانست به آن جا برود.
منابع اهلسنت نیز به وجود این مکان در بقیع اشاره کردهاند؛ برای نمونه ابوحامد غزالی، متکلم و فقیه ایرانی در قرن پنجم قمری،
در بیان آداب زیارت بقیع، نماز در مسجد فاطمه را مستحب دانسته است.
علی بن احمد سمهودی، مورخ مصری در قرن نهم و دهم قمری، بیت الاحزان را معروف به بیت الحزن دانسته و
از آن بهعنوان محل اقامت حضرت فاطمه(س) در ایام حزن و سوگواری بر پدرش یاد کرده است.
ابراهیم رفعت پاشا، سفرنامهنویس مصری درگذشته ۱۳۵۳ق، نیز به اقامت حضرت فاطمه(س) پس از وفات پدرش در بیت الاحزان
تصریح کرده است.
بیتالاحزان در حمله وهابیان به حجاز و تصرف مدینه، در سال ۱۳۴۴ق. از میان رفت. برخی از علما و سفرنامهنویسان،
پیش از تخریب بیتالاحزان را دیده و زیارت کردهاند. در برخی گزارشها آمده است که در سال ۱۲۳۳ق.
به دستور سلطانمحمود عثمانی، گنبد بیتالاحزان همراه گنبد زوجات الرسول و نیز گنبد عثمان بن عفان بازسازی شده است.
حاج ایازخان قشقایی از واپسین سفرنامهنویسان حج است که در ۱۳۴۱ق از بیتالاحزان دیدن کرده و
گزارشی درباره آن در سفرنامهاش آورده است.
در کتابهای تاریخ انبیا و در ادبیات فارسی، بهویژه در اشعار حافظ، این واژه و تعابیر مترادف آن مانند کلبه احزان،
کلبه غم، فراوان به کار رفته و نزد صوفیان نیز کنایه از دل محزون از دوری معشوق است. در ادب رثایی شیعی نیز بیتالاحزان جایگاه ویژهای دارد.
گفته شده رؤیاهایی نیز نقل شده که بنابر آنها حضرت مهدی(عج) با سرودن شعری، بیتالاحزان را مایه غم و اندوه همیشگی
خود دانسته است. ازاینرو، بعضی علمای شیعه آثاری به همین نام در شرح حوادث پس از رحلت پیامبر(ص) و مصائب اهل بیت،
بهویژه، حضرت فاطمه(س) نوشتهاند، که معروفترین آنها عبارتند از:
پایان/*
اندیشه معاصر را در ایتا، روبیکا، پیام رسان بله و تلگرام دنبال کنید.
